%0 Journal Article %T ارزیابی تغییرات فصلی کیفیت آب رودخانه تجن با استفاده از مدل شبیه‌سازی Qual2kw %J ترویج و توسعه آبخیزداری %I انجمن آبخیزداری ایران %Z 2645-4777 %A ولی زاده پیرکلومی, مجتبی %A خوش روش, مجتبی %A غلامی سفیدکوهی, محمدعلی %D 2022 %\ 03/21/2022 %V 10 %N 36 %P 48-59 %! ارزیابی تغییرات فصلی کیفیت آب رودخانه تجن با استفاده از مدل شبیه‌سازی Qual2kw %K خودپالایی %K منابع آلاینده %K آلودگی آب %K شبیه‌سازی %K نیترات %R %X دسترسی به آب شیرین و با کیفیت یکی از مهم­ترین موضوعات مطرح برای انسان امروز است. داشتن منابع آب سالم پیش­نیازی ضروری برای حفظ کیفیت محیط­زیست و رشد و توسعه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. آب­های سطحی جاری یا رودخانه­ها از مهم­ترین منابع آب هستند که نقش مهمی در تأمین آب موردنیاز فعالیت‌‏های مختلف مانند کشاورزی، صنعت، شرب و تولید برق دارند. در این پژوهش به ارزیابی کیفی رودخانه تجن در استان مازندران که به‌­عنوان یکی از مهم‌­ترین منبع تأمین‌کننده­ آب در بخش‌­های مختلف استان محسوب می­‌شود، پرداخته شد و با استفاده از مدل شبیه‌­سازی عددی کیفی (Qual2kw)، بررسی روند تغییر پارامترهای کیفی آب نظیر اکسیژن محلول (DO)، اکسیژن­‌خواهی بیولوژیکی (BOD)، اسیدیته (pH)، هدایت الکتریکی (EC)، نیترات (NO3-) و فسفات (PO43-) بررسی شد. بدین منظور میانگین داده­های موجود ماهانه از سال 1395-1385 در سه ایستگاه آب منطقه‌­ای و محیط­‌زیست در طول رودخانه به مدل وارد شد. واسنجی مدل بر اساس داده­های فصل کم آب (شهریور) و صحت­سنجی مدل بر اساس داده­های فصل پرآب ( آذر و بهمن) انجام شد. نتایج حاصل از شبیه‌­سازی رودخانه تجن نشان داد که مدل کیفی Qual2kw برآورد مناسبی از شرایط کیفی رودخانه ارائه می­دهد و این مدل توانست با دقت مناسب پارامترهای موردنظر را شبیه­‌سازی کند. یافته­‌ها نشان داد، علی­‌رغم وجود منابع آلاینده نقطه­‌ای و غیر نقطه­ای در مسیر رودخانه، عامل محدودکننده در تأمین آب شرب و کشاورزی در پایین‌­دست وجود ندارد. در کل مسیر رودخانه، کیفیت آب مناسب برای کشاورزی می­‌باشد. تنها ایستگاه کردخیل به دلیل قرارگرفتن در پایین‌دست رودخانه در طبقه­ خوب و بقیه ایستگاه‌­ها در طبقه­ عالی قرار دارند که قابل استفاده برای کشاورزی می­باشد. برای مصارف شرب پس از بررسی غلظت یون­‌های موجود در بیشتر نمونه­های انتخابی در حد مطلوب بوده و در طبقه خوب و قابل‌قبول قرار گرفته­اند. حداکثر توان خودپالایی مربوط به حد فاصل پل تجن و کردخیل به میزان 346/7485 تن در روز و حداقل آن مربوط به حد فاصل بین ریگ چشمه و پل تجن به میزان 6805/102 تن در روز می­باشد. %U https://www.wmji.ir/article_254991_2ae32bff4d4fe0aa40f9aab4b0ca5c2f.pdf