TY - JOUR ID - 254389 TI - بررسی اثر خشکسالی هواشناسی بر نوسانات آب زیرزمینی در دشت رفسنجان JO - ترویج و توسعه آبخیزداری JA - WMJI LA - fa SN - 2645-4777 AU - جمالی‌زاده, محمد علی AU - بذرافشان, ام‌لبنین AU - مهدوی, رسول AU - آذره, علی AU - رفیعی ساردوی, الهام AD - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیز، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان AD - دانشیار، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان AD - استادیار، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه جیرفت AD - استادیار، گروه مهندسی آبادانی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 8 IS - 30 SP - 57 EP - 64 KW - خشکسالی KW - دشت رفسنجان KW - نمایه SPI KW - نمایه GRI KW - همبستگی DO - N2 - در سال‌های اخیر روند رو به رشد جمعیت و بهره‌برداری بیش از حد از سفره‌های آب زیرزمینی و به دنبال آن رخ‌داد رویدادهای حدی از جمله خشکسالی خسارت‌های جبران ناپذیری را به زیرساخت‌های اجتماعی-اقتصادی کشور وارد می‌کند. بدین‌منظور هدف مقاله پیش‌رو تأثیرپذیری سطح آب زیرزمینی از نوسانات بارش  در دشت رفسنجان در سال‎های 1371 تا 1395 می­باشد. دوره­های خشکسالی بر اساس نمایه خشکسالی هواشناسی (SPI) و آب زیرزمینی (GRI) در سه مقیاس زمانی (12، 24 و 48 ماه) و همبستگی و روند به ‌ترتیب با استفاده ازضریب پیرسون و آزمون من-کندال تعیین گردید. نتایج بررسی خشکسالی هواشناسی و آب زیرزمینی حاکی از آن است که بیش‌ترین کلاس خشکسالی در این دو نمایه در کلاس نسبتاً نرمال به‌ترتیب در مقیاس 12، 24 و 48 ماهه به میزان 56/33، 87/41 و 01/49 برای نمایه SPI و 75/29، 96/29 و 64/29 برای نمایه GRI رخ داده است بررسی اثرات خشکسالی هواشناسی بر روی تغییرات سفره­های آب زیرزمینی بیانگر آن بوده است که خشکسالی در بازه 48 ماهه بیش‌ترین همبستگی را با نمایه GRI به میزان 414/0 را نشان داد  به گونه­ای که این مقیاس از سال 1382 بیش‌ترین انطباق را با تغییرات افت آبخوان از خود نشان داده است و پس از آن بیش‌ترین همبستگی در مقیاس 24 ماه به میزان 256/0 را از خود به نمایش گذاشته است مقادیر نسبتا بالای ضرایب همبستگی بین نمایه‌های SPI و GRI نشان می‌دهد که سطح آب‌­های زیرزمینی تحت تأثیر تغییرات بارندگی قرار دارند. هم‌چنین نتایج نشان داد که روند افت آب زیرزمینی دشت رفسنجان در سطح 99 درصد معنی­دار بوده است و تمامی آماره‌های آزمون من-کندال بیانگر آن هستند که تغییرات سطح آبخوان این مناطق روند نزولی و منفی داشته به گونه­‌ای که سطح آب زیرزمینی این دشت در طی 25 ساله به میزان 75/20 متر افت داشته است. UR - https://www.wmji.ir/article_254389.html L1 - https://www.wmji.ir/article_254389_2378bb7b8fcad4204265201a7c1ae0cb.pdf ER -