انجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793320210622Assessment the impact of Maroon dam on Jarahi river regimeبررسی تأثیرسد مارون بر رژیم هیدرولوژیکی رودخانه جراحی19254359FAسمانه رضویزادهاستادیار پژوهش، بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگ لها و مراتع
کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران، نویسنده مسئولمحمد خسروشاهیدانشیار پژوهش، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع
کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.فاطمه درگاهیاناستادیار پژوهش، بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگ لها و مراتع
کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.Journal Article20220829Dams, as massive hydraulic structures, widely affect the flow of rivers downstream. Assessment of the extent of this impact is one of the most important issues in flood control research. In the present study, the annual and flooding trends of the Jarahi River and the relationship of these changes with the establishment of Maroon Dam was investigated. For this purpose, the diagrams of annual average discharges and flood peak discharges in two hydrometric stations of Idnak (upstream of the dam) and Behbahan (downstream of the dam) were plotted and a pairwise t-test (in SPSS software) was used to analyze the difference. The maximum flow discharge of Jarahi River was used in a period of 17 years before and after the operation of Maroon Dam. The results show the effect of Maroon Dam on peak flood discharges; In the 17-year period after the date of the opening of the Maroon Dam, the peak flood discharges in the downstream station of the dam compared to the 33-year period before that, have decreased significantly (88.9% decrease after Since the opening of the dam). The average maximum flow rate in the two mentioned periods before and after the construction of the dam is 1757.9 and 194 cubic meters per second, respectively, which indicates that the Maroon Dam has restrained the flood peaks. The statistical test also shows that no significant difference between the maximum flood discharge before and after the opening of Maroon Dam is observed in the hydrometric station upstream of the dam; however, at the downstream hydrometric station, a significant difference of 1% is observed between the maximum flood discharges before and after the opening of the Maroon Dam. Also the average annual discharges were coincided in a decreasing trend, given the trends in the two upstream and downstream of the dam, which can be attributed to drought occurrence and climate change.سدها بهعنوان سازههای هیدرولیکی عظیم، جریان رودخانهها را در پاییندست خود بهطور گسترده تحت تأثیرقرار میدهند. ارزیابی نحوه و میزان این اثرگذاری، یکی از مسائل مهم در مطالعات کنترل سیلاب است. در مطالعه حاضر به بررسی روند تغییرات رژیم سالانه و سیلابی رودخانه جراحی در طی زمان و بررسی ارتباط این تغییرات با تأسیس سد مارون با استفاده پرداخته شد. بدینمنظور نسبت به ترسیم نمودارهای دبی متوسط سالانه و دبی حداکثر لحظهای در دو ایستگاه هیدرومتری ایدنک (بالادست سد) و بهبهان (پاییندست سد) پرداخته شد و از آزمون آماریt جفتی (در نرم افزار SPSS) برای تحلیل اختلاف دبی حداکثر لحظهای سیلاب رودخانه جراحی در دوره زمانی 17 ساله قبل و بعد از بهرهبرداری سد مارون استفاده شد. نتایج بدست آمده نشاندهنده اثرگذاری سد مارون بر دبیهای پیک سیلابی است؛ به گونهای که در بازه 17 ساله پس از تاریخ آبگیری سد مارون، دبیهای پیک سیلابی در ایستگاه پاییندست سد نسبت به بازه 33 ساله قبل از افتتاح سد، به صورت چشمگیری کاهش یافته است (9/88 درصد کاهش پس از افتتاح سد). مقدار متوسط دبی حداکثر لحظهای در دو بازه ذکر شدۀ قبل و بعد از احداث سد بهترتیب معادل 9/1757و 194 مترمکعب بر ثانیه است که نشاندهنده این است که سد مارون پیکهای لحظهای را مهار کرده است. آزمون آماری انجام شده نیز نشان میدهد که اختلاف معنیداری میان دبی حداکثر لحظهای قبل و بعد از افتتاح سد مارون، در ایستگاه هیدرومتری بالادست سد مشاهده نمیشود؛ این در حالی است که در ایستگاه هیدرومتری پاییندست، اختلاف معنیداری در سطح 1 درصد میان دبیهای حداکثر لحظهای قبل و بعد از افتتاح سد مارون مشاهده میشود. اما در دو ایستگاه هیدرومتری بالادست (بهعنوان ایستگاه شاهد) و پاییندست سد، روند تغییرات دبیهای متوسط سالیانه بر هم منطبق و کاهشی است، که نشان میدهد این مسئله ناشی از خشکسالی و تغییرات اقلیمی بوده است.https://www.wmji.ir/article_254359_b3e137d70b0fca19dddeffd7ac6feb72.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793320210622Evaluation of vegetation valuation and economic functions and estimation of damages caused by construction operations in the country's watersheds (Case Study: Kermanshah province)بررسی ارزشگذاری و کارکردهای اقتصادی پوشش گیاهی و برآورد خسارات ناشی از عملیات عمرانی در حوزههای آبخیز کشور (مطالعه موردی: استان کرمانشاه)1021254360FAخسرو شهبازیاستادیار، بخش تحقیقات بیابان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران نویسنده مسئولJournal Article20220829Forest and rangeland cover is important in a watershed as a life-giving system. Also, forest and rangeland cover has multiple functions and capabilities that can affect the survival, improvement, and modification of other living systems in a watershed. In the present study, to evaluate and economic functions of forest and rangeland cover in Kermanshah province, all required statistics and information were collected in the field and by compiling a questionnaire. Data reliability was assessed using the Likert method and Cronbach's alpha coefficient. Also, based on studies and maps of ecological areas of the province, other information has been collected, reviewed, and evaluated. Then, effective factors in the destruction of forest and rangeland cover in the watersheds of the province were obtained. The results of functions and economic evaluation of forest and rangeland cover are presented separately and in the form of calculation tables including the real economic value of the country's forests and rangelands by global figures. The results of this study provide comprehensive information for determining damages and valuation for managers and experts of the forests, rangelands, and watershed management organization and official experts of the judiciary.پوشش گیاهی جنگلی و مرتعی در یک حوزه آبخیز بهعنوان یک سیستم حیاتبخش حائز اهمیت است. علاوه بر آن پوشش گیاهی دارای کارکردها و قابلیتهای چندگانهای است که میتواند بر بقاء، بهبود و اصلاح سایر سیستمهای حیات بخش در یک حوزههای آبخیز تأثیرگذار باشد. در پژوهش حاضر بهمنظور ارزشگذاری و کارکردهای اقتصادی پوشش گیاهی استان کرمانشاه، کلیه آمار و اطلاعات مورد نیاز بهصورت میدانی و با تدوین پرسشنامه جمعآوری شد. قابلیت اعتماد دادهها با استفاده از روشهای لیکرت و ضریب آلفای کرنباخ انجام شد. همچنین بر اساس مطالعات انجام شده و نقشه مناطق اکولوژیک استان، سایر اطلاعات جمعآوری، و مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. سپس عوامل مؤثر در تخریب پوشش گیاهی حوزههای آبخیز استان بهدست آمد. نتایج کارکردها و ارزیابی اقتصادی پوشش گیاهی جنگلی و مراتعی بهصورت جداگانه و در قالب جداول محاسباتی شامل ارزش اقتصادی واقعی جنگلها و مراتع کشور مطابق با ارقام جهانی ارائه شده است. نتایج حاصل از این پژوهش اطلاعات جامعی را برای تعیین خسارات و ارزشگذاری برای مدیران و کارشناسان سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور و کارشناسان رسمی دادگستری فراهم میکند.https://www.wmji.ir/article_254360_955f287be095ab9e76ca3bb5082b80b8.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793320210622Comparing the efficiency of evidential belief function and weight of evidence models for groundwater potential mappingمقایسه کارایی مدلهای تابع شواهد قطعی و وزن واقعه در پتانسیلیابی منابع آب زیرزمینی2229254361FAبهنوش فرخزادهاستادیار، گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، نویسنده مسئولمحمد جواد ادیبیدانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه ملایر.Journal Article20220829The purpose of the current study is comparing the efficiency of evidential belief function and weight of evidence models to delineate the groundwater potential area of Bushehr plain in Bushehr province. First, location of wells were collected. Then, 70% of the wells were used randomly for modeling, and the remaining 30% for model evaluation. Using effective factors, the groundwater potential map was drawn by performing the efficiency of the evidential belief function and Weight of evidence models t in 10.1ArcGIS software. Finally, the resulting groundwater potential maps were validated using ROC. The results showed that the area under the ROC curve in the model of evidential belief function is 80% and in the model of Weight of evidence is 86%. Comparison of these results showed that both models have acceptable accuracy, but the Weight of evidence has a relatively better performance and the resulting map is more accurate than the evidential belief function model. The results of this research can be helpful for future management of water resources.هدف از این تحقیق، کاربرد مدلهای آماری تابع شواهد قطعی (EBF) ووزن واقعه (WOE) جهت پتانسیلیابی آبهای زیرزمینی دشت بوشهر، دراستان بوشهر میباشد. ابتدا با توجه به موقعیت و پراکنش مکانی چاههای بهرهبرداری منطقه، 70 درصد چاهها بهطور تصادفی برای مدلسازی و 30 درصد باقیمانده برای ارزیابی مدل مورد استفاده قرار گرفت. با استفاده از نقشه عوامل مؤثر و با اجرای مدلهای تابع شواهد قطعی و وزن واقعه در نرم افزار 1/10ArcGIS نقشه پتانسیل آبهای زیرزمینی ترسیم گردید. در نهایت، نقشههای پتانسیل آبهای زیرزمینی بدست آمده اعتبارسنجی شدند. نتایج نشان داد که سطح زیر منحنی مشخصه عملکرد سیستم (ROC) در مدل تابع شواهد قطعی معادل 80 درصد و در مدل وزن واقعه 86 درصد است. مقایسه این نتایج نشان داد که هر دو مدل دارای صحت قابل قبولی هستند اما، مدل وزن واقعه دارای عملکرد نسبتا بهتری بوده و نقشه حاصل از آن دارای صحت بیشتری نسبت به مدل تابع شواهد قطعی است. نتایج حاصل از این تحقیق میتواند جهت برنامهریزیهای مدیریت منابع آب مؤثر باشد.https://www.wmji.ir/article_254361_072d38b8a5e4131c87e236cadb497d54.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793320210622Long-term trend analysis and the relationship between Meteorological and hydrological series (Case study: Ilam Dam Watershed)تحلیل روند بلندمدت و بررسی رابطه بین سریهای اقلیمی و هیدرولوژیکی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سد ایلام)3038254362FAصادق عباسیکارشناس ارشد آبخیزداری، اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلامنورالدین رستمیدانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، نویسنده مسئول،0000-0002-9523-789XJournal Article20220829Rainfall and discharge are the most important climatic and hydrological parameters, the prediction of their behavior is of special importance for water resources management. In this study, the trend of precipitation parameters, maximum, minimum and average temperature and flow over a period of 30 years in Ilam meteorological station and Gol-Gol hydrometric station evaluated. Mann-Kendall and Sen's slope estimator tests were used to determine the trend and Pettitt test was used to determine the change point. To investigate the relationship between discharge and precipitation, SPI and SDI drought indices were calculated and then their relationship in 6 time periods of 3, 6, 9, 12, 24 and 48 months was determined by Pearson correlation method. The results showed that the rainfall trend increased in some months and decreased in others. The average temperature trend and the maximum temperature trend are upward in most months, but the minimum average temperature trend is often downward. Discharge trends are declining in most months. The results of Pearson correlation coefficient showed that there is a significant correlation between SPI and SDI drought indices. According to the results of Pettitt test, the time of change of variables is in the early 80's and the change point in the discharge time series is more than precipitation, which shows that along with climatic factors, human factors have been effective in the discharge rate of the basin.بارندگی و دبی از مهمترین پارامترهای اقلیمی و هیدرولوژی هستند که پیشبینی رفتار آنها جهت مدیریت منابع آبی اهمیت ویژهای دارد. در این پژوهش، روند پارامترهای بارش، دمای حداکثر، حداقل و متوسط و دبی در بازه زمانی 30 ساله در ایستگاه شهر ایلام و ایستگاه گلگل مورد بررسی قرار گرفت. از آزمونهای من-کندال و سن جهت تعیین روند و از آزمون پتیت جهت تعیین نقطه شکست استفاده شد. جهت بررسی رابطه بین دبی و بارش، شاخص خشکسالی SPI و SDI محاسبه و سپس رابطه آنها در 6 بازه زمانی 3، 6، 9، 12، 24 و 48 ماهه به روش همبستگی پیرسون تعیین گردید. نتایج نشان داد که روند بارندگی در برخی از ماهها افزایش و برخی ماههای دیگر کاهشی است. روند میانگین دما و میانگین دمای حداکثر در اکثر ماهها صعودی ولی روند میانگین دمای حداقل، غالباً نزولی است. روند دبی در اکثر ماهها نزولی میباشد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین شاخص خشکسالی SPI و SDI همبستگی معنیداری وجود دارد. با توجه به نتایج آزمون پتیت، زمان تغییر متغیرها اوایل دهه 80 میباشد و شکست در سری زمانی دبی بیشتر از بارش است که نشان میدهد در کنار عوامل اقلیمی، عوامل انسانی در آبدهی حوزه مؤثر بودهاند.https://www.wmji.ir/article_254362_ddc7d05afb1fe1bb46b69da2f8a73caf.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793320210622Investigating the Role of Rangeland Species in the protection of marl formations from erosion in Ardakan – Yazdبررسی نقش گونههای مرتعی در حفاظت سازندهای مارنی از فرسایش در شهرستان اردکان –استان یزد3945254363FAجلال برخورداریاستادیار پژوهشی، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران و نویسنده مسئولحمید رضا پیرواندانشیار پژوهشی، پژهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، ایرانصمد شادفردانشیار پژوهشی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، ایرانعلی بمان میرجلیلیمحقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایرانمیثم هاتفیکارشناس ارشد مطالعات اداره کل منابع طبیعی و ابخیزداری استان یزدJournal Article20220829In some marl outcrops, certain rangeland species grow dramatically, stabilizing soil and controlling erosion and erosion. The purpose of this study was to investigate the role of rangeland species on marine erosion control of desert regions of Ardakan city of Yazd. For this purpose, after separation of marl zones on geological map and field visits, marl boundaries were finalized on the map. Then, a map of percentage of vegetation species and type was prepared. Field visits were conducted to determine the percentage of vegetation and to prepare a list of plant species. To investigate the physical and chemical properties of the soil, sampling from 12 sites and dividing it into four homogeneous groups was performed by means of ANOVA and Duncan test. The results showed that different marl formations in Ardakan desert areas include marl with gypsum, sandstone and conglomerate and lime. Most marl lands are vegetation-free and sometimes rocky. But in some parts of the marl, especially in the waterways, low density rangeland bushes play an effective role in controlling groove erosion and groove fixation. The most consistent species (83% in vegetated plots) is the marshy land of <em>Salsola tomentosa</em>. Comparison of soil chemical properties of marl groups showed that alkalinity, gypsum, salinity, calcium and magnesium and lime variables had significant differences at 1 and 5% probability level. Therefore, it has caused differences in the establishment of vegetation and species.در برخی رخنمونهای مارنی، گونههای مرتعی خاصی بهطور چشمگیر رشد و نمو یافته و باعث تثبیت و پایداری خاک و کنترل پدیده فرسایش و رسوبزایی میشود. تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش گونههای مرتعی بر کنترل فرسایش سازندهای مارنی مناطق بیابانی شهرستان اردکان یزد انجام گرفت. بدینمنظور پس از جداسازی پهنههای مارنی بر روی نقشه زمینشناسی و انجام بازدیدهای صحرایی، محدودههای مارنی بر روی نقشه نهایی گردید. سپس نقشه درصد پوشش و تیپبندی گونههای گیاهی تهیه شد. برای تعیین درصد پوشش گیاهی و تهیه فهرست گونههای گیاهی بازدید میدانی صورت پذیرفت. برای بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، نمونهبرداری از 12 سایت و با تقسیم بندی به چهار گروه همگن، مقایسه آماری با آزمون آنالیز واریانس و آزموندانکن انجام شد. نتایج نشان داد که سازندهای مارنی مختلف در مناطق بیابانی اردکان شامل مارن بههمراه گچ (ژیپس)، ماسهسنگ و گنگلومرا و آهک است. بیشترین اراضی مارنی، بدون پوشش گیاهی و بعضاً دارای برونزد سنگی است. ولی در بخشی از مناطق مارنی بهویژه داخل آبراههها بوتههای مرتعی با تراکم کم با نقش مؤثر در کنترل فرسایش و تثبیت کف دیده میشوند. سازگارترین گونه از نظر حضور (83 درصد در پلاتهای دارای پوشش گیاهی) روی اراضی مارنی گونه بهوه شور (<em>Salsola tomentosa</em>) است. مقایسه خصوصیات شیمیایی خاک گروههای مارنی منطقه، نشان داد که متغیرهای قلیائیت، درصد گچ، شوری، کلسیم و منیزیم و آهک دارای تفاوت معنیداری در سطح احتمال 1 و 5 درصد میباشند. لذا باعث تفاوت در استقرار پوشش گیاهی و نوع گونهها مستقر گردیده است.https://www.wmji.ir/article_254363_5069e5cff9ebd11208558ad4b46f6fa7.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793320210622Prioritization of vulnerability criteria in Azimiyeh (Karaj) against the flood based on the Delphi methodاولویتبندی معیارهای آسیبپذیری منطقه عظیمیه (کرج) در برابر سیل مبتنی بر روش دلفی4653254364FAمینا پوراسماعیلدانش آموختهی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانعلی سلاجقهاستاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانآرش ملکیاندانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهرانامیررضا کشتکاردانشیار مرکز تحقیقات بین المللى بیابان، دانشکده منابع طبیعى، دانشگاه تهران
کرج، ایرانJournal Article20220829Iran is among the 10 most vulnerable countries in the world. Among natural disasters which caused this vulnerability, flood has high priority. Paying<strong> </strong>attention to the vulnerability of the country as well as the vulnerability of cities against the natural disasters threats is one of the most important aspects of development planning. Hence, making decision in urban areas is one of the most important issues in modern management. The purpose of current research is to prioritize urban vulnerability to floods using Delphi method. The statistical population includes specialists who had sufficient knowledge and experience in the field of vulnerability management in urban areas. To carry out this research, initially<strong> </strong>the factors influencing urban vulnerability to floods was determined through literature review. After that effective indicators were ranked and selected using expert’s opinion and Delphi method. Based on the results, the main channel transmission capacity and flood control operations with 30.2%, drainage density with 29%, topographic conditions and land use of urban area with 28.6% were the most important criteria. The results of this study demonstrated that Delfi method is an appropriate and acceptable tool to development effective indicators in depicting of the cities vulnerability against floods.کشور ایران جزء 10 کشور آسیبپذیر از بلایای طبیعی در جهان به شمار میآید که در این بین سیلاب از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از جنبههای مهم در برنامهریزی توسعه، توجه به آسیبپذیری کشور و از همه مهمتر آسیبپذیری شهرها در مقابل تهدیدات ناشی از بلایای طبیعی است، بنابراین تصمیمگیری در محیطهای شهری یکی از مسائل بسیار مهم در مدیریت نوین به شمار میرود. هدف از این پژوهش اولویتبندی معیارهای آسیب پذیری شهر در برابر سیل با استفاده از روش دلفی میباشد. جامعه آماری کارشناسان و متخصصانی بودند که در زمینه مدیریت آسیب پذیری حوزههای شهری دارای دانش و تجربه کافی بودند. برای انجام این پژوهش نخست با استفاده از مطالعات کتابخانهای شناخت جامعی از عوامل تاثیرگذار در آسیبپذیری شهرها در برابر سیل به دست آمد، و پس از آن با استفاده از روش دلفی و با نظر کارشناسان خبره، شاخصهای مؤثر انتخاب و رتبه بندی شدند. نتایج نشان داد که از بین شاخصهای مورد بررسی ظرفیت انتقال کانال اصلی و عملیات کنترل سیل با 2/30 درصد، تراکم زهکشی با 29 درصد، شرایط توپوگرافی و کاربری اراضی شهری با 6/28 درصد از مهمترین معیارها هستند. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که تکنیک دلفی سازوکار مناسب و قابل قبولی برای توسعه معیارهای مؤثر در نشان دادن آسیبپذیری شهرها در برابر سیل به شمار میآید.https://www.wmji.ir/article_254364_91781d686c19664736ccf6110e86103c.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793320210622Analysis of Spatial-temporal Trend in climatology Variable by using GIS and statistical technic (A case study: Southern-Khorasan province)ارزیابی روند تغییرات زمانی-مکانی متغییرهای اقلیمی استان خراسان جنوبی با استفاده از GIS و تکنیکهای آماری5467254365FAعطااله کاویاناستاد دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.کاکا شاهدیدانشیار گروه مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساریرضا چمنیدانشجوی دکتری مهندسی آبخیزداری، گرایش مدیریت حوزه های آبخیز، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس.مرتضی دهقانیرئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی.Journal Article20220829Climate changing and spatial and temporal variation that influences Agricultural productivity efficiency, food security, water quality, and quantity that economics, health, and welfare local community are reduced. Understanding this object is very important in Southern Khorasan with 43% of the rural population. In this research, the spatial (31 Station in southern Khorasan province) - temporal (2027-time series, monthly, seasonal and annual) trend in rainfall, maximum and minimum temperature, number of rainy and frost day, evaporation, sunshine hours, relative humidity, maximum rainfall in a day are studied in 1989-2015 and 1975-2015 periods. Data are analyzed using Standard Index, Mann-Kendall test, linear regression, Sen’s slope estimator, and using ArcGIS10.3 and GS+ software. The results show that slope of variation in rainfall, minimum Temperature, number of frost days, and average rainfall in rainy day variations are more than other parameters. Negative (decreasing) trends and level of significance depending on the parameter type, station position, and length of the statistical period. Spatial and temporal variations in monthly time series have been irregular and complex. The general Trend direction is Drought, warmer summers, and colder winters.تغییر متغیرهای اقلیمی و بی نظمی زمانی-مکانی آن بهرهوری کشاورزی، امنیت غذایی، کیفیت و کمیت منابع آب سطحی و زیرزمینی، بهداشت و معیشت افراد را تحت تأثیر قرار میدهد. این موضوع در استان خراسان جنوبی به دلیل وابستگی بیشتر به اقلیم، اهمیت بیشتری دارد. در این تحقیق روند تغییرات زمانی-مکانی پارامترهای اقلیمی بارش، دما (حداقل، حداکثر و اختلاف دما)، تعداد روز بارانی و یخبندان، تبخیر، ساعات آفتابی، رطوبت نسبی، حداکثر بارش 24 ساعته و مقدار بارش در هر روز بارانی به صورت ماهانه فصلی و سالانه (مجموعاً 2027 سری زمانی در 31 ایستگاه) در دورههای 1397-1368 و 1397-1354 با استفاده از تکنیکهای آماری شاخص استاندارد و من-کندال و شیب تغییرات با تخمینگر سن و رگرسیون خطی بررسی و نقشه تغییرات مکانی پارامترهای مورد بررسی با نرمافزارهای ArcGIS10.4و GS<sup>+</sup>تولید گردید. نتایج نشان داد درصد تغییرات دمای حداقل، بارندگی، تعداد روز یخبندان و متوسط بارندگی در روز بارانی از سایر پارامترها بیشتر است، شیب تغییرات و سطح معنیداری بسته به نوع پارامتر، موقعیت ایستگاه و طول دوره آماری بسیار متغیر است. تغییرات زمانی-مکانی در مقیاسهای کوچک زمانی نامنظم و پیچیده بوده و روند کلی تغییرات پارامترهای مورد بررسی، معنیدار و در جهت خشکسالی، تابستانهای گرمتر و زمستانهای سردتر است.https://www.wmji.ir/article_254365_df6039998ba9e9b785e28770f52bcb06.pdf