انجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741220160420Evaluation the efficiency of Chandra snow coefficient in mountainous watersheds (Chaharmahal-Bakhtiari Province)ارزیابی کارایی ضریب برفی چاندرا در حوزههای آبخیز کوهستانی (استان چهارمحال و بختیاری)16696870FAنسیمه خلیلی سامانیدانشجوی سابق کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه اردکانعلی فتحزادهاستادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکانJournal Article20221103Snow coefficient is the ratio of annual snowfall to annual precipitation. Usually lack of snow data or impassable stations in mountainous areas, oblige us to use from empirical models. Therefore, evaluation the accuracy and calibration of the models for the region is essential. Chandra<sup>’</sup>s model calculates snow coefficient parameter using temperature data. In this study, snow coefficient to the measured data and Chandra<sup>’</sup>s model in a monthly and annual scale, for 11 synoptic stations in a five-year statistical period of (2007 to 2011) were compared using the mean square error and average accuracy deviation error. The Model was calculated the temperature range for snow from 1.2 to 2.5 at each station and the temperature coefficient for each station was determined by tested models. There is lowest coefficient in Shahrekord, bridge Zaman Khan and Dezzak stations (2.1) and highest in Oregon. The results showed that the model based of regional coefficient could estimate the annual snow coeffistationcient with more accuracy.ضریب برفی، نسبت ریزشهای جوی به صورت برف به کل ریزشها در فاصله زمانی معین میباشد. معمولاً کمبود ایستگاههای برفسنجی و یا صعب العبور بودن ایستگاهها در مناطق کوهستانی باعث شده که آمار مناسب و کافی از پارامترهای برف در دسترس نبوده و کاربرد مدلها و روشهای تجربی اجتناب ناپذیر باشد. مدل چاندرا پارامتر ضریب برفی را با کمک مؤلفههای اصلی دما محاسبه میکند. استان چهارمحال و بختیاری به عنوان یک منطقه برفگیر، کانون مناسبی جهت اعتبارسنجی این مدل میباشد. در این تحقیق ضریب برفی به روش واقعی و مدل چاندرا برای ماههای دارای بارش برف و همینطور متوسط سالانه، برای 11 ایستگاه سینوپتیک استان در دوره آماری 5 ساله (1386 تا 1390) محاسبه و دقت مدل با استفاده از میانگین مربعات خطا و متوسط انحرافات خطا مورد ارزیابی قرار گرفت. مدل فوق برای دمای مخصوص بارش برف در بازه 2/1 تا 5/2 در هر ایستگاه محاسبه شد و با ارزیابی مدلها بهترین ضریب دمایی برای هر ایستگاه نیز تعیین گردید. کمترین ضریب مربوط به ایستگاههای شهرکرد، پل زمانخان و دزک (2/1) و بیشترین آن مربوط به ایستگاه آورگان میباشد. نتایج حاصل نشان میدهد که مدل چاندرا میتواند بر اساس ضریب تجربی دمای مخصوص بارش برف که خاص هر منطقه و ایستگاه میباشد، متوسط ضریب برفی را با دقت بالایی برآورد نماید.https://www.wmji.ir/article_696870_6b20a3e15663be32d36ab974a39e0565.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741220160420Prediction of seasonal and monthly changes of evapotranspiration and climatic parameters by the use of downscaling of general circulation models HADCM3 data in both Arid and Semi-Arid stationsپیشبینی تغییرات فصلی و ماهانه تبخیروتعرق پتانسیل و پارامترهای اقلیمی با استفاده از ریزمقیاسنمایی دادههای مدل گردش عمومی جو HADCM3 در دو ایستگاه خشک و نیمه خشک712696871FAزهرا جمالیدانشجوی دکتری بیابان زدایی،دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگاناسداله خورانیدکتری اقلیم شناسی ،استادیار گروه جغرافیا ،دانشگاه هرمزگانJournal Article20221104Climate change impacts on climate parameters such as rainfall, temperature, evapotranspiration and water resources. The aim of this research is the evaluation of the effect of climate change on climate parameters and evapotranspiration by the use of HADCM3 model in an arid (BandarAbbas) and semiarid station (ShahraKord). In order to simulate daily data of rainfall, sun shine, max temperature and min temperature based on a stochastic method, LARS-WG downscaling tool was used. This stochastic weather generator downscaled the climate of two synoptic stations by the use of HADCM3 model and A2, A1B, B2 emission scenarios during 2011-2030. The largest increase in the amount of max and min temperature was observed under A1B scenario in July in ShahreKord station. Winter precipitation increases in ShahreKord station base on all of the scenarios that it can be referred to the strengthening of the rainfall flows systems such as Mediterranean and Sudan Ian. Increased winter rainfall in BandarAbbas station can be attributed to the strengthening of the monsoon rain system. In both of stations, evapotranspiration increased in all of months and warm seasons. This increase is more considerable in warm months. Totally impact of climate change on rainfall behavior is different in both stations, while the other parameters of both stations have similar behavior.تغییراقلیم اثرات عدیدهای بر پارامترهای اقلیمی از جمله بارش، دما و تبخیرو تعرق و بدنبال آن منابع آبی دارد. هدف از این پژوهش بررسی اثر تغییر اقلیم بر پارامترهای اقلیمی و تبخیروتعرقپتانسیل با استفاده از دادههای خروجی مدل HADCM3 در دو ایستگاه خشک (بندرعباس) و نیمهخشک (شهرکرد) است. ابتدا دادههای روزانه بارش، ساعت آفتابی، دمای کمینه و بیشینه به روش آماری و با مدل LARS-WG تحت سه سناریوی A1B, A2و B1 ریزمقیاس شدهاند. سپس پارامترهای اقلیمی مذکور برای دوره 2030-2011 شبیهسازی شده است. نتایج نشان میدهد طبق هر سه سناریو میانگین دما در تمام ماهها و فصلها در هر دو ایستگاه افزایش مییابد. بیشترین افزایش در دمای بیشینه و کمینه تحت سناریوی A1B در ماه ژوئیه در ایستگاه شهرکرد مشاهده شد. طبق تمام سناریوهای مورد بررسی، بارشهای زمستانه در ایستگاه شهرکرد افزایش مییابد که این افزایش نشاندهنده تقویت جریانهای بارشی مانند سیستمهای مدیترانهای و سودانی است و افزایش بارشهای تابستانه در ایستگاه بندرعباس را میتوان به تقویت سیستم بارشی موسمی نسبت داد. تبخیر و تعرق پتانسیل در تمام ماهها و فصلهای گرم سال در هر دو ایستگاه افزایش یافته است. این افزایش در ماههایسداله گرم سال چشمگیرتر است. در مجموع رفتار بارشی هر دو ایستگاه در برابر تغییراقلیم متفاوت است. اما سایر پارامترهای هر دو ایستگاه رفتار مشابهی را در برابر تغییر اقلیم نشان دادند. https://www.wmji.ir/article_696871_447374bf11501ca090f84ebe910fa87e.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741220160420Aalysis of Governing Concepts Water Erosion, Sediment Yield and Transportation Processes in the Watershedsتحلیل مفاهیم حاکم بر فرآیندهای فرسایش آبی، تولید و انتقال رسوب در حوزههای آبخیز1323696872FAسعید نجفیدانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرسسید حمیدرضا صادقیاستاد گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس0000-0002-5419-8062Journal Article20221104Sediments are defined as loose particles of sand, clay, silt and other substances which are transported by water and finally deposited at the downstream of the watersheds water bodies. Sediments cover a wide range of diameters of transported particles. However, fine suspended sediments have been considered well due to their signifact relationship with transport of nutrients, tracers, heavy metals and other pollutants through river systems. Accordingly, undrestanding dominant processes of suspended sediment transportation in a watershed and authentic perception from the important related concepts such as sediment mobilization, sediment remobilization, sediment yield, sediment storage, sediment deposition, sediment redistribution, sediment budget and sediment cascades lead to handle problems of sediment associated pollutions and sediment management programmes. To this end, the present article tried to achieve the same appropriate undrestanding of aforesaid concepts and their processes importance and recall the importanc of holistic simulation of watersheds behavior in context of sediment management.رسوب، مجموعهای از ذرات شن، سیلت و رس حاصل از فرسایش است که پس از طی مراحل انتقال در پاییندست آبخیزها و آبراههها تهنشین میشود. رسوبات محدودهی وسیعی از قطر ذرات انتقالی را بهخود اختصاص میدهند. اما بهدلیل ارتباط تنگاتنگ رسوبات معلق با انتقال و پخش مواد مغذی خاک، ردیابها، فلزات سنگین و سایر آلودگیهای مرتبط با رسوب ورودی به سامانهی آبراههای، این بخش از رسوبات مورد توجه جدی قرار گرفته است. از طرفی درک فرآیندهای حاکم بر انتقال رسوبات معلق در یک آبخیز و فهم صحیح از مفاهیم مهمی چون حرکت، حرکت مجدد، تحویل رسوب، رسوب ذخیره، ترسیب، بازتوزیع رسوب، آبشار رسوبی و بیلان رسوب منجر به مدیریت و مهار رسوب و منابع آلوده کنندهی رسوبی و مشکلات ناشی از آنها خواهد شد. در این مقاله سعی شده است با ایجاد درکی یکسان از این مفاهیم و بیان اهمیت این فرآیندها، لزوم کاربرد مهم مفاهیم مزبور در شبیهسازی جامع رفتار آبخیزها و طبعاً مدیریت رسوب مورد تاکید قرار گیرد.https://www.wmji.ir/article_696872_15804100fa8270b950bbb9081f98ad4a.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741220160420Investigation the Water Quality of Haraz River Water Based on Qualitative Index of NSFWQIبررسی کیفیت آب رودخانه هراز براساس شاخص کیفی NSFWQI2531696873FAاسماعیل نیکزادطهرانیدانشآموخته کارشناسیارشد آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.مجتبی خوشروشاستادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.محمد میر ناصریمربی گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.Journal Article20221104Due to importance of Harazriver in supplying drinking water, pollution of agricultural water around this river and also discharging several pollutants into it, water qualitative evaluation of this river seems necessary. The purpose of this research is zoning of water quality of Harazriver using NSFWQI index. In order to recognize the effect of agricultural and industrial wastewater and residential centers, investigated the qualitative parameters of river water in a 6 months period from February 2013 to July 2014 at interface discharge from Lar dam to entry of water into the Caspian sea in 6 stations. The results showed that the amount of coliform faecal, Do, temperature, nitrate and phosphate had significant variations in the entrance of river to the flood land, so that in Sorkhrood station in all months had significant different. The water of Haraz river in 5 stations (Poloor to Karesang), had medium class of quality with index of 50-70 in most months. Whereas in Sorkhrood station, had low water quality during all months. Also, the results of statistical analysis of T-TEST on discharge rates, temperature, TDS and DO parameters showed that two periods of low and high water had significant differences.ایجاد یک برنامه کنترلی منظم و پایش کیفیت آب رودخانهها از مهمترین راهکارها جهت کاهش آلودگی و بهتر شدن وضعیت کیفی آنها میباشد. با توجه به اهمیت رودخانه هراز در آینده بعنوان تامینکننده آب سد هراز و همچنین تخلیه آلایندههای مختلف به آن، بررسی کیفی آب این رودخانه امری لازم به نظر میرسد. هدف از این پژوهش پهنهبندی کیفی آب رودخانه هراز با استفاده از شاخص کیفی NSFWQI میباشد. به منظور شناسایی تأثیر پسابهای مختلف کشاورزی، صنعتی و مراکز مسکونی، پارامترهای کیفی آب رودخانه در یک دوره 6 ماهه از اسفند ماه 1392 تا مرداد ماه 1393 در حد فاصل خروجی آب از سد لار تا ورودی آب به دریای خزر در 6 ایستگاه مختلف، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان پارامترهای کلیفرم مدفوعی، DO، دما، کدورت، نیترات و فسفات در محل ورود رودخانه به دشت، تغییرات قابل ملاحظهای داشته، به طوری که در ایستگاه سرخرود در تمام ماههای نمونهبرداری، از تغییرات معنیداری برخوردار بوده است. آب رودخانه هراز در 5 ایستگاه (ایستگاه پلور تا ایستگاه کرسنگ) در اکثر ماهها، در کلاس کیفیت آب متوسط با شاخص NSFWQI در محدوده 70-50 قرار گرفت، در صورتی که در ایستگاه سرخرود در همه ماهها در کلاس کیفیت آب ضعیف قرار داشت. نتایج بررسی وجود یا عدم وجود اختلاف بین میانگین پارامترهای مورد نظر بر اساس دوره پرآبی و کمآبی نشان داد که پارامترهای دبی، دما، کدورت، جامدات کل و اکسیژن محلول دردو دوره پرآبی و کم آبی، اختلاف آماری معنیداری داشتند.https://www.wmji.ir/article_696873_74b13b64b00f9b0a09688d45da6f05a0.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741220160420Generalization of the Results of Laboratory and Field Erosion Plots under Simulated Rainfallتعمیم نتایج کرتهای آزمایشگاهی و صحرایی فرسایش تحت باران شبیهسازی شده3342696874FAعبدالواحد خالدی درویشاناستادیار (نویسنده مسئول)، گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس، نور، مازندارن، ایران.وفا همایونفردانشآموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس، نور، مازندارن، ایران.سیدحمیدرضا صادقیاستاد، گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس، نور، مازندارن، ایران.Journal Article20221104Different methods of measuring runoff and erosion may lead to different results, which are not necessarily related to specific effects of studied variable on erosion. Although runoff, erosion and sediment studies on the prepared soil in the experimental plots is inevitable because of many advantages, but the disturbance and transport of soil and prepared experimental plots reduces the reliability of these studies. All methods of preparing soils for use in laboratory experiments have one basic objective, namely, that the prepared soil sample should be as homogeneous as possible. Changes in soil during collecting, transport and preparation procedures including air drying, sieving and especially the effects of soil moisture during this process and finally, increasing the bulk density of the soil surface may affect the results of the runoff and erosion. A case study was therefore conducted to compare the surface runoff, sediment concentration and soil loss from the field plots with disturbed soil (prepared for experimental erosion plots) and undisturbed (natural soil). The results showed that the effect of soil disturbance on all variables including time to runoff, runoff volume and coefficient, sediment concentration and soil loss was significant (p≤0.01). Time to runoff, runoff volume and coefficient, sediment concentration and soil loss increased by 2.29, 3.45, 2.79, 2.83 and 11.50 times respectively after soil disturbance.روشهای مختلف اندازهگیری رواناب و فرسایش ممکن است منجر به نتایج گوناگونی شوند که لزوماً وابسته به اثرات خاص متغیر مورد مطالعه بر فرسایش نیست. اگرچه مطالعه رواناب، فرسایش و رسوب روی خاک آمادهسازی شده در کرتهای آزمایشگاهی بهدلیل داشتن مزایای زیاد اجتنابناپذیر است، اما دستخوردگی و انتقال خاک و آمادهسازی کرتهای آزمایشگاهی از اعتبار نتایج اینگونه پژوهشها میکاهد. تمام روشهای آمادهسازی خاک جهت انجام پژوهشهای آزمایشگاهی یک هدف اساسی دارند و آن اینکه نمونه خاک آماده شده تا حد امکان همگن باشند. تغییرات ایجاد شده در خاک حین جمعآوری، حمل و مراحل مختلف آمادهسازی آن شامل هواخشک کردن، الک کردن و بهویژه اثر رطوبت خاک در طول این فرآیند و در نهایت افزایش وزن مخصوص ظاهری سطح خاک ممکن است بر نتایج رواناب و فرسایش اثرگذار باشند. بر همین اساس، مطالعهای موردی بهمنظور مقایسه رواناب سطحی، غلظت رسوب و هدررفت خاک از کرتهای صحرایی با خاک دستخورده (آمادهسازی شده برای کرتهای آزمایشگاهی فرسایش) و دستنخورده (خاک طبیعی) انجام شد. نتایج نشان داد که اثر دستخوردگی خاک بر تمامی متغیرهای زمان شروع، حجم و ضریب رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک معنیدار (01/0≥<em>p</em>) بود. متغیرهای زمان شروع، حجم و ضریب رواناب، غلظت رسوب و هدررفت خاک بهترتیب 29/2، 45/3، 79/2، 83/2 و 50/11 برابر در اثر دستخوردگی خاک افزایش یافتند.https://www.wmji.ir/article_696874_417303f0709a1ee79fc7bc8411084f9e.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741220160420Identification of Fars Province watersheds and their limitationsشناخت حوزههای آبخیز استان فارس و محدودیتهای آنها4348696875FAسید حمید مصباحمربی پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس،Journal Article20221104The current consumption trend of watershed resources causes the land degradation.Degradation in the long term is a serious threat for people who live in the watershed. Supplying the basic needs and in the same time securing the living environment for watershed dwellers are to be considered by the decision makers. This objective can be achieved by a comprehensive plan called "integrated watershed management". Identifying the watershed physical characteristics and defining its capabilities/limitations are the first steps of this plan. The previous studies performed in Fars Province were evaluated in order to identify the characteristics and limitations as well as grouping similar watersheds. The results showed that the Fars Province span is divided to 14 major watersheds at the basis of the two criteria "surface drainage" and "topographic conditions". These watersheds can be categorized to 5 environmental groups which are subjected to 27 threatening limitations. The main threats are environmental pollution, drought, floods, water erosion, desertification, salinity lands and surface water pollution. These limitations must necessarily be taken into account for the decision making and in the development projects.روند کنونی بهرهبرداری از منابع موجود در آبخیزها، سبب تخریب بیشتر آنها میشود. تخریب در بلند مدت تهدیدی جدی برای زندگی آبخیزنشینها است. بنابراین، باید تدبیری اندیشید تا افزون بر تأمین نیازهای اولیه آبخیزنشینها، محیط امنی را برای زیستن او فراهم کرد. دستیابی به این هدف بزرگ با اجرای برنامهی"مدیریت جامع آبخیز" امکانپذیر است. گام اول برای اجرای"مدیریت جامع آبخیز" شناخت هدفمند منابع حوضه و تعیین قابلیتها و محدودیتهای آن است. به منظور شناخت آبخیزها و اولویتبندی محدودیتهای آنها، مطالعاتی که با هدف برنامهریزی در حوزههای آبخیز فارس انجام شده بود، ارزیابی گردید. ابتدا براساس دو معیار "زهکشهای سطحی" و "شرایط پستی و بلندی"، پهنه فارس به 14 زیرحوضه تقسیم گردید. آنگاه با بررسی منابع، بازدیدهای میدانی و استفاده از نظر خبرگان، محدودیتها شناسایی شد. آبخیزهای فارس از نظر ویژگیهای محیطی در 5 گروه قرار میگیرند و 27 محدودیت در آنها شناسایی شد. آلودگی محیط زیست، خشکسالی، سیل، فرسایش آبی، بیابانزایی، شوری اراضی و آلودگی آبهای سطحی مهمترین محدودیتها به ترتیب اهمیت میباشند. از این رو، لازم است در همه تصمیمگیریها و تدوین طرحهای توسعهای این محدودیتها در نظر گرفته شوند.https://www.wmji.ir/article_696875_d40380e90b9297ef3526ec2e5a68dbf8.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741220160420Criticism of the book "Origin of water sediments in watersheds; concepts, methods, and new technologies"نقد کتاب "منشاءیابی رسوبات آبی در حوزههای آبخیز؛ مفاهیم، روشها، و فناوریهای نوین"4949696876FAمحمود عربخدریعضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداریJournal Article20221104کتاب "منشاءیابی رسوبات آبی در حوزههای آبخیز؛ مفاهیم، روشها، و فناوریهای نوین"در پنج فصل به همراه پیوستی از واژههای تخصصی توسط آقایان دکتر سید حمیدرضا صادقی و مهندس سعید نجفی به ترتیب استاد و دانشجوی دوره دکتری دانشگاه تربیت مدرس نگاشته شده است. چاپ اول این کتاب توسط دانشگاه تربیت مدرس و باحمایت ستاد توسعه فناوریهای آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست به صورت رنگی در 256 صفحه در سال 1393 منشر شده و در دسترس دانشجویان، اساتید و پژوهشگران قرار گرفته است. https://www.wmji.ir/article_696876_228b2bb5d2376ca02fdc067954353a9e.pdf