انجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-47771220131023.پایش جابهجایی سطحی ناشی از زمینلغزش به کمک مشاهدات دوره ای سامانه تعیین موقعیت ماهواره ای16699988FAمهرداد اکبری مهرنویسنده مسئول و دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی نقشه برداری و
ژئوماتیک، دانشکده فنی دانشگاه تهرانمهدی معتقاستادیار، گروه مهندسی نقش هبرداری و ژئوماتیک، دانشکده فنی دانشگاه تهران.محمدعلی شریفیاستادیار، گروه مهندسی نقش هبرداری و ژئوماتیک، دانشکده فنی دانشگاه تهران.بهمن اکبریرئیس گروه تثبیت فرسایش توده ای و زمی نلغزش، معاونت آبخیزداری سازمان
جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور.Journal Article20221223.زمینلغزش یکی از بلایای طبیعی است که اغلب در مناطق کوهستانی، پربارش و لرزهخیز بهوقوع می پیوندد. این پدیده ژئولوژیکی همه ساله کشورهای متعددی را متحمل خسارات و تلفات جبرا نناپذیری میکند. ایران از جمله کشور های مستعد زمینلغزش است که تاکنون بیش از 32000 زمی نلغزش در آن شناسایی شده است. اطلاع از نحوه توزیع مکانی و زمانی جابهجایی سطحی زمین برای تشخیص مناطقی که در معرض زمینلغزش قرار دارند و تعیین را هکارهایی برای مقابله و یا حتی حذف عواملی که منجر به وجود آمدن آ نها میشوند ضروری است. هدف این پژوهش استفاده از سامانه تعیین موقعیت ماهواره ای به عنوان یک روش ژئودت کیی- ماهواره ای بهصورت ابزاری سودمند جهت بررسی خطرات ناشی از زمینلغزش میباشد. با ایجاد شبکه ژئودت کیی با 20 نقطه مشاهداتی در شیب لغزشی روستای توان واقع در منطقه الموت استان قزوین و انجام مشاهدات میدانی شبکه ژئودتیک طی سال های 1389 تا 1391 به رفتارسنجی دقیق حرکات سطحی اخیر زمین تحت اثر زمینلغزش پرداخته شده است. سری زمانی جاب هجایی به دست آمده مؤید این مطلب است که زمینلغزش مورد مطالعه، یک زمینلغزش فعال خصوصاً در بخش بالادست شیب لغزشی بوده و همچنان به فعالیت حرکتی خود ادامه داده است.https://www.wmji.ir/article_699988_5bf1fa57b3e92de6ac6b6efbd508a345.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-47771220131023.نظری بر سابقه و کاربرد افزودنی های خاک در مدیریت منابع خاک و آب714699989FAزینب حزباویدانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرس0000-0001-6960-2876سید حمیدرضا صادقیاستاد گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس0000-0002-5419-8062Journal Article20221223.افزودنی خاک شامل هر گونه مادهای است که بتواند خاک را در برابر عوامل فرساینده خاک به ویژه قطرات باران حفظ نماید<br />و همچنین زمینه ساز حفظ بهتر منابع آب باشد. لذا آگاهی از انواع افزودنی های خاک و عمل کرد آنها در تدوین برنامههای مختلف مدیریت بحران، حفاظت منابع آب و خاک و مدیریت جامع حوزههای آبخیز ضروری است. حال آنکه اطلاعات مرتبط و جامع در خصوص افزودنیهای خاک بسیار محدود است. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف ارائه اطلاعات جامع از پیشینه و جدیدترین مطالعات انجام شده در خصوص استفاده از افزودنیهای خاک و ارزیابی تأثیرات مختلف و لحاظ پتانسیل کاربرد آن ها در مهار فرسایش و حفاظت آب انجام شد. در تحقیق حاضر ملاحظات رویکرد استفاده از این مواد در حفاظت آب و خاک و نیز مزایا و معایب آن ها تشریح گردیده است. نتایج حاصل از پژوهشهای صورت گرفته نشان داد که افزودنیها از نظر نوع، مواد تشیکل دهنده، نحوه کاربرد و میزان تأثیرگذاری با<br />هم متفاوت هستند. در همین راستا دستهبندی افزودنیها بر اساس مفهوم، نوع و منشأ و عملکرد آن ها صورت گرفته است. همچنین<br />نتایج به دست آمده در خصوص کاربرد افزودنیها دلالت بر عدم یکسانی و تشابه رفتار آ نها در انواع خاک ها بود. از اطلاعات ارائه شده در تحقیق حاضر میتوان در برنامهریزیهای آینده بهمنظور توسعه پایدار منابع آب و خاک بهره برد.https://www.wmji.ir/article_699989_c49cca9c8c08e49c77debb2c188ef078.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-47771220131023.مروری بر مطالعات فرسایش خاک با تأکید بر مفهوم مقیاس1525699990FAمحمد ایوب محمدیدانشجوی دکتری مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم
کشاورزی و منابع طبیعی ساریعطااله کاویانعضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساریJournal Article20221223.هر ساله مطالعات زیادی در شرایط مختلف طبیعی و کشاورزی و در مقیاسهای مختلف مکانی و زمانی بهمنظور اندازه گیری نرخ<br />فرسایش انجام میگیرد. نتایج حاصل از این تحقیقات نشان دهنده اختلاف زیاد در مقدار فرسایش به دست آمده و تکنولوژی بهکار رفته میباشد. کرت های فرسایش نیز در ابعاد و انواع مختلف بهمنظور بررسی فرآیندهای هیدرولوژیکی مرتبط با خاک بهکار می رود. اما<br />نتایج این مطالعات بسته به مشخصات کرت، سازگاری کرت با خصوصیات اکوسیستم و انطباق آن با هدف محقق، دارای اختلافات<br />زیاد میباشد. تا آنجائی که استفاده از دادههای به دست آمده از تحقیقات قبلی را با مشکلات و تردیدهای خاصی روبرو میکند.<br />به طور کلی عوامل ایجاد اختلاف در این آزمایشات را می توان در 4 گروه: 1) مقیاس زمانی اندازهگیریها 2) مقیاس مکانی 3) آشفتگی طبیعی ناشی از به کارگیری ادوات اندازه گیری و 4) پیچیدگی تعاملات اکوسیستم قرار داد. با این حال نقطه شروع پیچیدگیهای موجود در فرآیندهای هیدرولوژیکی و مدلسازی آ نها به مفهوم مقیاس فرآیندها و انداز هگیریها بر میگردد. از طرفی کمتر منبع علمی در داخل کشور به بررسی و تعریف این اصطلاحات و چگونگی تغییرات فرآیندها در گذر از یک مقیاس به مقیاس دیگر پرداخته است. بنابراین در این مقاله سعی میشود ابتدا به بررسی مفاهیم مقیاس و پیچیدگی های آن اشاره شود، سپس تغییرات فرآیندهای هیدرولوژیکی، مخصوصاً تولید رواناب، فرسایش خاک و رسوبدهی در مقیاسهای مختلف مکانی و زمانی بررسی گردد. و با توجه به تحقیقات صورت گرفته در نقاط مختلف دنیا منابع کنترل کننده تغییرات بیان شود و در نهایت در مورد چگونگی مدلسازی این مفاهیم و نحو انتقال دادهها در بین مقیاسها (بزرگ مقیاس نمایی و ریز مقیاسنمایی) چهارچوب جامعی ارائه گردد.https://www.wmji.ir/article_699990_682b5e7503988966d3996196dad8b529.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-47771220131023.تعیین عرصه های مناسب اجرای عملیات پیتینگ جهت ذخیره نزولات آسمانی (مطالعه موردی حوضه چاه تلخ سبزوار)2730699991FAفیروزه مقیمی نژاددانش آموخته کارشناسی ارشد مرتع داری دانشگاه تهرانیاسر قاسمی آریاندانشجوی دکتری بیابانزدایی دانشگاه تهرانسعید احمدآبادیدانش آموخته کارشناسی ارشد مرت عداری دانشگاه محقق اردبیلیJournal Article20221223.https://www.wmji.ir/article_699991_30a063d44ab8138d69bdb4e18c33baaa.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-47771220131023.اثر پخش سیلاب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک3134699992FAمسعود یوسفیکارشناس ارشد سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی،Journal Article20221223.استفاده از سیلاب در مناطق خشک و نیمهخشک از اهمیت زیادی برخوردار است. در تحقیق حاضر تأثیر اجرای پخش<br />سیلاب بر بعضی خصوصیات فیزیکی شیمیایی خاک دو منطقه در مجاورت هم در نظر گرفته شد، یکی منطقه شاهد که سیلاب<br />روی آن پخش نشده و دیگری منطقه ای که سیلاب روی آن پخش شده است. نمونه برداری ب هروش تصادفی سیستمات کی<br />با 8 پلات 30×30 متر در هر کی از عرصههای پهنه پخش و شاهد صورت گرفت. درهر کی از عرص ههای شاهد و پخش<br />سیلاب چهار نمونه خاک از گوشههای پلاتها و از عمق 25 - 0 سانتی متر تهیه و با یکدیگر تر یکب شد. سپس این چهار نمونه<br />مخلوط شده و بهصورت کی نمونه به آزمایشگاه منتقل شدند. در مرحله بعد عناصر ازت، فسفر، هدایت الکتریکی(، درصد<br />آهک، و بافت خاک تعیین گردید (در مجموع 8 نمونه خاک از هر تیمار). درصورت نرمال بودن دادهها از آزمون پارامتریک<br />Paired -Samples T Test استفاده شد. نتایج حاصل از مقایسه خاک بین دو منطقه واجد پخش سیلاب و منطقه فاقد پخش سیلاب معمولاً نشاندهنده افزایش ماده آلی، نیتروژن و منیزیم و کاهش اسیدیته و آهک در خاک منطقه بوده است. از نظر فیزیکی خاک نیز، عرصه واجد پخش سیلاب نسبت به منطقه فاقد پخش سیلاب، درصد ذرات ریزدانه آن، مثل رس و سیلت، افزایش نشان داد.https://www.wmji.ir/article_699992_1ff18843b2caf060ce270449298f321d.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-47771220131023.بررسی پتانسیل منابع آبی کوهزر برای احداث سد زیرزمینی3542699993FAنجفقلی غیاثیعضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری،Journal Article20221223.برای تأمین آب در مقیاس کوچک در مناطق خشک که دسترسی به چاه و رودخانه دائمی ندارند، استفاده از جریانهای زیرسطحی در بستر خشکه رودها میتواند مطرح باشد. بدین وسیله علاوه بر مهار بخشی از آب باران که به زمین نفوذ میکند، آبهایی که بهطور دائم بوسیله قنوات بالادست از سفره تخلیه میشوند و در فصولی از سال بدون استفاده مفید مجدداٌ به زمین نفوذ کرده و از دسترس خارج میشود را می توان در مخزن سد زیرزمینی مهار کرد. هدف از این پژوهش اطمینان از وجود آب و تغذیه کافی در بالادست محل سد می باشد. برای تعیین آبدهی حوزه پس از اخذ آمار و اطلاعات و بررسی صحت و سقم آنها، تحلیل منطقهای انجام و روابط استخراج شد. علاوه بر آن از روشهای تجربی مانند روش خسلاو، تعیین بیلان آبی حوزه و روش تجربی شورای تحقیقات کشاورزی هند ICAR استفاده شد. ضریب به دست آمده از تحلیل منطقه ای از یک بیشتر بوده است که فاقد اعتبار است. رابطه ارائه شده توسط شورای کشاورزی هند ضریب رواناب را 26 % برآورد نمود که قابل اعتمادتر از سایر روشها است. بر این اساس حجم آب قابل برنامهریزی ناشی از رواناب و نفوذ در حوزه کوهزر برآورد و برابر 5/ 1050096 مترمکعب میباشد.https://www.wmji.ir/article_699993_64c7242c97a4491c089b1767ec244173.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-47771220131023.پیش بینی خشکسالی با استفاده از زنجیره مارکف (مطالعه موردی: زیرحوزه آبخیز کلانک، حوزه آبخیز طالقان)4352699994FAفریبا ابراهیمی آذرخواراندانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی ابخیزداری دانشگاه تهرانعلیرضا مقدم نیادانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهرانJournal Article20221223.امروزه با توجه به موضوع روز جهان، مبحث تغ ییر اقلیم<br />و خشکسالی در تمام نقاط جهان حائز اهمیت است. کیی از<br />مه مترین علل اهمیت این موضوع ارتباط شرایط اقلیمی با میزان<br />منابع آب در دسترس است. به گونه ای که هر آ نچه پدیده ی<br />خشکسالی بی شتر باشد پدیده کم آب امری اجتناب ناپذیر است.<br />از آ نجا که پدیده های طبیعی فرایندی اجتنا بناپذیر هستند و<br />نقش انسان در آن ها کم رنگ است. تنها راه کار این امر، پی شبینی<br />این پدیده و برنام هریزی برای مقابله با این پدید هی طبیعی است.<br />بسیاری از پدیده های طبیعی، شامل عناصری هستند که آن ها را نمیتوان به سادگی کنترل یا پیش بینی نمود. اما این پیشبینی در صورتی امکانپذیر است که اطلاعاتی در مورد گذشته آنها موجود باشد. بهطور مثال، پیشبینی مقدار بارندگیها در صورتی<br />ممکن است که آگاهی از مشخصههای بارندگی گذشته در دست باشد. پیشبینی پدیدههای جوی به دو صورت دینامیکی و آماری<br />امکا نپذیر است. بررسیهای آماری به روش های مختلف از جمله تحلیل سریهای زمانی، همبستگی خطی و غیر خطی، مدل های متفاوت ریاضی و استفاده از توزیع های آماری شناخته شده نظیر توزیع نرمال، گمبل، پیرسون انجام میگیرد. در میان روشهای آماری، زنجیره مارکف در علوم جوی در سال های اخیر مورد توجه جدّی قرار گرفته است. زنجیره مارکف با روشهای ساده ریاضی مانند ضرب ماتریسها، حل احتمالات مربوط به فرآیندهای وابسته پیشبینی را بسیار آسان نموده است. مدل زنجیره مارکف در علوم مختلفی مانند هواشناسی، اقلیمشناسی، اقتصاد و صنعت کاربرد وسیعی دارد. با توجه به اهمیت مدیریت ریسک خشکسالی، در تحقیق حاضر ضمن ارزیابی خشکسالیها و پیشبینی احتمال وقوع آنها، به ارائه راه کارهای مدیریت ریسک خشکسالی با هدف استفاده پایدار از منابع آبی در زیرحوزه آبخیز کلانک پرداخته میشود. نتایج پیشبینی روش زنجیره مارکوف در منطقهی مورد مطالعه نشان داد که در بلندمدت، احتمال وقوع خشکسالیها خوشبختانه کمتر از احتمال وقوع ترسالیهاست. ازا ینرو لازم است برنامهریزان و تصمیم گیران منطقه ای با تکیه بر روشهای مدیریت ریسک خشکسالی تلاش نمایند، زمینه لازم برای استفاده پایدار از منابع آبی را فراهم نمایند.https://www.wmji.ir/article_699994_7e0c8823460172d0e86aad21f39ab073.pdf