TY - JOUR ID - 697057 TI - بررسی کارایی اقدامات آبخیزداری بر میزان فرسایش و رسوب حوزه آبخیز دره خرسان بر مبنای روش پسیاک اصلاح شده JO - ترویج و توسعه آبخیزداری JA - WMJI LA - fa SN - 2645-4777 AU - سلیمانی, فریدون AD - دانشجوی دکتری آبخیزداری، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، نویسنده مسئول: Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 3 IS - 10 SP - 21 EP - 27 KW - دره خرسان KW - مسجد سلیمان KW - پسیاک اصلاح شده KW - فرسایش و رسوب ویژه DO - N2 - یکی از ارکان اساسی پروژه‌ها، بحث ارزیابی است که به عنوان ابزاری در جهت سنجش و میزان اثرگذاری طرح‌ها بکار می‌رود.منطقه مورد مطالعه حوزه آبخیز دره‌خرسان مسجد سلیمان واقع در استان خوزستان می باشد. هدف از اجرای این پروژه، ارزیابینتایج عملکرد اقدامات آبخیزداری در این حوضه می‌باشد. قبلا شرایط اولیه حوضه و میزان فرسایش و رسوب آن با استفاده ازروش پسیاک اصلاح شده، محاسبه شده بود، در این پژوهش در چند مرحله از این حوضه بازدید صحرایی به عمل آمد و حجمعملیات بیولوژیکی، مکان کیی و بیومکانیکی شامل بذرپاشی، نهال کاری، بذرکاری، خشکه چین، گابیون و تراس بندی انجام شدهدر سطح حوضه بررسی و ثبت گردید. سپس تأثیر و تلفیق هر کی از عملیات آبخیزداری درکاهش فرسایش و رسوب با استفادهاز مدل پسیاک اصلاح شده مورد ارزیابی قرار گرفت. بطوریکه حدود 201 مورد بند خشکه چین، 7 مورد بند گابیونی، 32 نوارتراس بندی و عملیات بیولوژیکی مورد بررسی و اندازه گیری قرار گرفت. در زمینه اقدامات بیولوژیکی نیز وضعیت مرتع به روشچهار فاکتوری و گرایش آن به روش ترازوی سنجش، همچنین میزان تولید علوفه و تیپ گیاهی آن مورد مطالعه و ارزیابی قرارگرفت. نتایج نشان داده است که: میزان رسوب و فرسایش ویژه در زیرحوضه 1 قبل از عملیات به ترتیب برابر با 45 / 13 و 16 / 34تن در هکتار در سال بوده ولی بعد از عملیات این میزان به ترتیب به 39 / 5 و 69 / 13 تن در هکتار در سال کاهش یافته است.همچنین میزان رسوب و فرسایش کل در این زیرحوضه به ترتیب از 33625 و 67 / 85707 تن در سال به 13475 و 56 / 34226تن در سال کاهش یافته است. در زیرحوضه 2 میزان رسوب و فرسایش ویژه قبل از عملیات به ترتیب برابر با 08 / 14 و 94 / 34تن در هکتار در سال بوده ولی بعد از عملیات به ترتیب 79 / 5 و 14/37 تن در هکتار در سال شده است. میزان رسوب و فرسایشکل در این زیرحوضه به ترتیب از 12 / 29939 و 52 / 74244 تن در سال به 37 / 12303 و 03 / 30537 تن در سال کاهش یافتهاست. با اجرای عملیات آبخیزداری وضعیت مرتع از حالت فقیر به متوسط، گرایش وضعیت مرتع از منفی به مثبت، تولید از 97 کیلو گرم در هکتار به 195 یکلوگرم افزایش یافته است. علاوه بر بهبود در تر یکب گونه ای، تراکم پوشش از 25 % به 37 % افزایشیافته است. UR - https://www.wmji.ir/article_697057.html L1 - https://www.wmji.ir/article_697057_75dab38f0e7951bf5c9b1de46681abfb.pdf ER -