انجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793220210321Concept of Disaster Resilience in Integrated Watershed Managementمفهوم تابآوری در برابر بلایای طبیعی در مدیریت جامع حوزه آبخیز113254366FAمرضیه پارسازاده کلوانقدانشجوی کارشناسیارشد مهندسی آبخیزداری (حفاطت آب و خاک)، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلیاباذر اسمعلیعوریدانشیار گروه آموزشی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی و عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی، نویسنده مسئولرئوف مصطفیزادهدانشیار گروه آموزشی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی و
عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلیزینب حزباویاستادیار گروه آموزشی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی و عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی0000-0001-6960-2876Journal Article20220829The present paper is designed to explain the role and position of natural disasters in the integrated management of watersheds. In the last decades, the concept of disaster resilience has been proposed due to the occurrence of various disasters and environmental hazards with natural and human origins having adverse anthropogenic and ecological effects. However, the international decade for natural disaster reduction (IDNDR) was started from January 1990 according to Resolution 236/44 of the united nation (UN) with the aim of reducing natural disasters induced of human, economic, and social damages. But, with the ratification of the Hyogo framework in 2005, the resilience enhancement was seriously considered alongside disaster reduction. Also, because of the increasing global risk levels and the importance of tackling them, during the 2005-2015 period, sound attentions and efforts were done in respect to natural disaster reduction and increasing resilience of local communities. Nevertheless, according to the literature review, the sound concept of disaster resilience still not holds its real place in the country's comprehensive watershed management strategies related to situations and circumstances and the variety of disasters. The incidence of irreparable damages to human, mental, financial, and environmental damages in recent years and months in different parts of the country confirms this important note. The concepts explained in this research could be considered as a scientific and key baseline for researchers, executives, and watershed managers.مقاله حاضر با هدف تبیین نقش و جایگاه تابآوری در برابر بلایای طبیعی در مدیریت جامع حوزههای آبخیز تدوین شده است. در دهههای اخیر بهسبب وقوع بلایا و مخاطرات محیطی مختلف با منشأ طبیعی و انسانی با داشتن اثرات نامطلوب انسانی و بومشناختی، رویکرد استفاده از مفهوم تابآوری در برابر بلایای طبیعی مطرح شده است. هر چند دهه بینالمللی کاهش بلایای طبیعی از ابتدای ژانویه 1990 و بر اساس قطعنامه 44 -236 سازمان ملل شروع شده و هدف آن شامل کاهش خسارتهای جانی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از مخاطرات طبیعی بوده است. اما بهطور جدی، با تصویب سند هیوگو در سال 2005، افزایش تابآوری جوامع مد نظر قرار گرفت. در واقع،<sup> </sup>بهسبب افزایش میزان مخاطرات جهانی و اهمیت مقابله با آنها، در سالهای 2015-2005 اهتمام ویژهای در راستای کاهش مخاطرات طبیعی و افزایش تابآوری جوامع محلی انجام شد. با این حال طبق مرور مطالعات انجام شده، در راهبردهای مدیریت جامع حوزههای آبخیز کشور هنوز مفهوم واقعی تابآوری در برابر بلایای طبیعی، جایگاه واقعی خود را بهمنظور اتخاذ اقدامات مورد نیاز متناسب با شرایط و موقعیتها و نیز تنوع بلایا پیدا نکرده است. بروز خسارات جبرانناپذیر جانی، روحی-روانی، مالی و محیط زیستی مختلف طی سالها و ماههای اخیر در نقاط مختلف کشور مهر تأییدی بر عدم اتخاذ این رویکرد بوده است. بنابراین، تأکید بر این است که برنامههای مدیریت آبخیز در جهت کاهش و مهار بلایای طبیعی بهتر است در چارچوب تابآوری طرحریزی و اجرا شوند. نتایج حاصل از این تحقیق میتواند مبنایی علمی و کلیدی برای محققان، مسئولان اجرایی و مدیران حوزههای آبخیز کشور قرار گیرد.https://www.wmji.ir/article_254366_e31ceb05926109c086b043edccfa5206.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793220210321Delineation of flood characteristics in coastal watersheds of Mazandaran (A Case study of Saraj’mahalleh watershed)توصیف ویژگیهای سیلاب در حوزههای آبخیز ساحلی مازندران (مطالعه موردی: حوضه سراجمحله)1418254367FAاسماعیل مختارپورمعاونت فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران- ساری،
سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری، ایران.مصطفی رشیدپوردانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، گروه مهندسی آبخیزداری،
دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران،
ایران.محمدعلی هادیان امریاستادیار بخش حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی
و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری،Journal Article20220829Contrary to popular belief, flood flows in the coastal watersheds of the northern hillsides of the Alborz which are mostly forested, cause damages. In this research, the flood characteristics in the watersheds have been investigated via a field study with a focus on the causes and consequences of the event in the Sarajmahalleh watershed of Galougah County. Results show that flood event in this watershed is a type of debris-mud flood consisting of coarse-grained sediments with mud and tree branches. High erodibility of geological formations, severe topography and low concentration time of flood currents are caused by the potential of debris floods in the watershed due to torrential rainfalls. Also, the study of vulnerable points confirms that the constructions of roads and intersection structures of waterways without considering the debris flow regime and regardless of the geomorphic characteristics of the watersheds overlooking them have intensified the damages caused by these events.جریانهای سیلابی در حوضههای ساحلی دامنه شمالی البرز که غالباً جنگلی هستند، برخلاف تصور خسارتزا است. در این پژوهش به بررسی میدانی ویژگیهای سیلاب در این نوع حوضهها با تمرکز بر روی حوزه آبخیز سراج محله شهرستان گلوگاه و علل و پیامدهای این رخداد پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد که رخداد سیلاب در این حوضه نوعی سیلاب واریزهای متشکل از جریان سیلاب به همراه رسوبات درشتدانه، گلولای و سرشاخههای درختان است. فرسایشپذیری بالای سازندهای زمینشناسی، توپوگرافی شدید و زمان تمرکز کم جریانهای سیلابی وقوع سیلابهای واریزهای را در شرایط بارشهای شدید این حوضه موجب میشود. همچنین بررسی نقاط آسیبپذیر در برابر این رخداد نشان میدهد که احداث راههای ارتباطی و سازههای تقاطعی آبراههها بدون توجه به رژیم جریانهای سیلابی واریزهای و ویژگیهای ژئومرفیک آبخیز مشرف بر آنها به تشدید خسارتهای ناشی از این رخدادها انجامیده است.https://www.wmji.ir/article_254367_1e7402e39a5712cd0e9f66fe9be14dd2.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793220210321Evaluation of the fuzzy and classical methods of hierarchical analysis in prioritizing the sub-basins of the 22nd district of Tehran from watershed management perspectivesارزیابی روشهای فازی و کلاسیک تحلیل سلسله مراتبی در اولویتبندی زیرحوضههای منطقه 22 تهران از منظر آبخیزداری1931254368FAعلی حاجی الیاسیفارغ التحصیل کارشناسی ارشد گرایش آب و سازههای هیدرولیکی، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسیJournal Article20220829Nowadays, urbanization and increasing construction and industrialization of cities in developing and developed countries have led to reduced permeable surfaces, climate change, and excessive use of and demand for surface and subsurface water resources. Therefore, most cities have faced phenomena such as severe floods, scarcity of surface and subsurface waters, land subsidence, dust and so on. In addition, the inefficiency of traditional flood management strategies has resulted in massive floods in cities, causing extensive financial and life losses, inundation, and heavy traffic in these areas. Aquifer and watershed management are among the environmentally friendly ways that manage floods, in addition to controlling them, and solve the problems to a great extent by the integrated management of surface and groundwater resources. In this study, an integrated flood management approach is applied on the basis of the aquifer management criteria using GIS software. Then, the weights of the criteria are calculated using the fuzzy method (fuzzy AHP) of Chang, Buckley, and Mikhailov, and the above steps are performed for the classical method of hierarchical analysis as well. Based on the prioritized 15 sub-basins of the 22nd district of Tehran as well as the mean squared error (MSE), it turns out that all the 4 methods show the priorities 1 to 4 alike, and the differences among them are in the other 11 sub-basins. The results of the MSE method also show that the criteria weights in Mikhailov's fuzzy method are closer to those of the classical method, and among the fuzzy methods the weights calculated from the Buckley and Mikhailov’s methods are closer to each .other.امروزه توسعه شهرنشینی و افزایش ساخت و ساز و افزایش رشد صنعتی شدن شهرها در کشورهای در حال توسعه و پیشرفته منجر به کاهش سطوح نفوذپذیر، تغییر اقلیم و مصرف و تقاضای بیش از حد از منابع آب سطحی و زیر سطحی شده است. بنابراین اکثر شهرها با پدیدههایی نظیر سیلابهای شدید، کمبود آبهای سطحی و زیر سطحی، نشست زمین، گرد و غبار و ... مواجه شدهاند. همچنین ناکارآمدی استفاده از راهکارهای سنتی مدیریت سیلاب منجر به ایجاد سیلابهای عظیم در شهرها میشود که باعث ایجاد خسارتهای فراوان جانی و مالی و آبگرفتگیها و ترافیکهای شدید در این مناطق میشود. و آبخیزداری از جمله روشهای سازگار با طبیعت است که علاوه بر مهار سیلاب به مدیریت آن نیز میپردازد و با ایجاد مدیریت یکپارچه میان منابع آبهای سطحی و زیرزمینی تا حدود زیادی مشکلات را رفع میکند. در این تحقیق از رویکرد به هم پیوسته مدیریت سیلاب با استفاده از معیارهای آّبخیزداری با استفاده از نرمافزار GIS استفاده میشود و سپس وزنهای معیارها بهمنظور ترکیب آنها با استفاده از روش فازی چانگ، باکلی، میخایلوف محاسبه میگردد و با توجه به مجموع اوزان که برابر یک گردیده و همچنین با استفاده از نرخ سازگاری گوس و بوچر که مقدارش کمتر از 1/0 گردیده است، صحتسنجی میشود. سپس مراحل مذکور برای روش کلاسیک تحلیل سلسله مراتبی نیز صورت میگیرد و با استفاده از اولویتبندی صورت گرفته در مورد 15 زیرحوضه منطقه 22 تهران و همچنین استفاده از روش میانگین مربع خطا مشخص میگردد که هر چهار روش اولویتهای شماره یک الی چهار را یکسان نشان میدهند و اختلاف میان آنها در 11 زیر حوضه دیگر است. همچنین با مقایسه نتایج مقاله حاضر با نتایج مطالعه صورت گرفته در منطقه که بر اساس پارامترهای صرفا سیلخیزی انجام شده بود، مشخص میگردد که با در نظر گرفتن دیدگاه یکپارچه در مسائل آبخیزداری میتوان به نتایج دقیقتر هم در امر اولویتبندی مناطق مستعد سیلخیزی و هم مناطق مستلزم اجرای عملیات آبخیزداری رسید. همچنین با توجه به نتایج روش MSE مشخص میگردد که اوزان معیارها در روش فازی میخایلوف به روش کلاسیک نزدیکتر است و در بین روشهای فازی نیز اوزان محاسبه شده از روشهای باکلی و میخایلوف به یکدیگر نزدیکتر هستند.https://www.wmji.ir/article_254368_6239a6bbc16e921549fb76b3578d65d9.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793220210321An Analysis of Factors Affecting Watershed Residents Participation in Watershed Management Activities (Case Study: Ben Watershed, Chahar Mahal and Bakhtiari province)تحلیلی برعوامل مؤثر برمشارکت ساکنین حوزههای آبخیزدر فعالیتهای آبخیزداری (مطالعه موردی: حوزه آبخیز بن چهارمحال و بختیاری)3240254370FAسیدنعیم امامیاستادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال وبختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران.محمد نکویی مهرمربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال وبختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی ، شهرکرد، ایرانزهرا الیاسیکارشناس ارشد سازمان صنعت، معدن و تجارت استان چهارمحال وبختیاریJournal Article20220829Watershed management plans are being implemented to maintain water resources as huge resources of the country and in accordance with the development of watersheds and achieving sustainable development. The most successful watershed management plans are those plans that have been able to coordinate the watershed objectives and the needs of the people. Basically, programs that are not popularly supported do not have the capability and enforceability Participation, co-operation and informed and responsible presence of residents of watersheds in promoting different programs and affairs can ensure the sustainable management of watersheds. Current research project was accomplished in order to investigate and understand the residents' willingness to participate in watershed management and its influential factors, as well as to identify areas for attracting the participation of watershed residents in appropriate watershed management activities using appropriate participatory tools and techniques, in the Ben watershed in Chahar Mahal and Bakhtiari province. The research was conducted in a field observation and answer to questionnaire by the residents of the catchment area. The results were analyzed using descriptive statistics and SPSS software. Based on the results, the participation of watersheds is directly related to the adaptation of watershed management activities to the needs of villagers and their knowledge about the benefits of watershed management projects.طرحهای آبخیزداری برای حفظ منابع آب وخاک بهعنوان سرمایههای عظیم کشور و در راستای توسعه و عمران حوزههای آبخیز و دستیابی به توسعه پایدار اجرا میشوند. موفقترین طرحهای آبخیزداری را آن دسته از طرحهایی تشکیل میدهند که توانستهاند بین اهداف آبخیزداری و نیازهای مردم پلی برقرار ساخته و آنها را هماهنگ سازند. این مقاله حاصل انجام یک پروژه پژوهشی است که با هدف بررسی و شناخت میزان تمایل آبخیزنشینان به مشارکت در عملیات آبخیزداری و عوامل مؤثر برآن وهمچنین شناخت زمینههای جلب مشارکت ساکنین حوزههای آبخیز در فعالیتهای آبخیزداری بااستفادهاز ابزارها وشیوههای مناسب مشارکتی در حوزهی آبخیز بن از استان چهارمحال وبختیاری به انجام رسید. پژوهش به شیوهی مشاهدهای - میدانی و با تکمیل پرسشنامه از ساکنین حوزههای آبخیز صورت پذیرفته و نتایج اخذشده با استفاده از آمارتوصیفی طبقه بندی شده سپس بااستفاده از رگرسیون خطی و نرم افزارSPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج رگرسیون گام به گام در حوزه آبخیز بن نشان میدهد که از بین متغیرهای مختلف فقط دو متغیر میزان آگاهی مردم از فواید و مزایای فعالیتهای آبخیزداری با ضریب 727/0 و مطابقت فعالیتهای آبخیزداری با نیازهای روستا با ضریب 375/0 در مدل رگرسیونی باقی ماندند. بنابراین میزان مشارکت آبخیز نشینان ارتباط مستقیمی با تطابق فعالیت های آبخیزداری با نیازهای روستائیان ومیزان آگاهی آن ها از فواید ومزایای پروژههای آبخیزداری دارد. تشکیلکلاسهای آموزشی- ترویجی واستفاده ازظرفیت رسانههای جمعی به ویژه صدا جهت آشنایی ساکنین حوزههای آبخیز باماهیت وفواید پروژههای متنوع آبخیزداری دوگام اساسی در جلب مشارکت آبخیزنشینان و موفقیت پروژههای آبخیزداری است.https://www.wmji.ir/article_254370_893f6946b9bd14297fc912b715d64d49.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793220210321Investigation of water resources and water scarcity in Gorganroud river basin using Falkenmark indexبررسی وضعیت و ارزیابی میزان کمبود و تنش آبی منابع آب حوزه آبخیز گرگانرود با استفاده از شاخص فالکنمارک4150254371FAادیت عیشوییدانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ایران.میرحسن میریعقوبزادهاستادیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ایران، نویسنده مسئول،کاکا شاهدیدانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران.Journal Article20220829The presence of water is an important and fundamental factor for life. In addition, water supply is a principle in the development of societies. The unfavorable trend of water resources in the world and predictions reported the critical state of water, prompted researchers and international institutions to conduct extensive studies on water resources and related management. Due to the special sensitiveness of water resources management, various indices have been developed and presented to evaluate the current situation. In this study, Falkenmark index have been used to examine water scarcity using population rate and water consumption per capita in the Gorganroud basin. Gorganroud region is one of the lushest regions located north of Iran on the east side of Caspian Sea. According to Falkenmark index, which obtained to be more than 3000 in this area, shows that this basin is in good condition and no water scarcity is observed in it. Agriculture part consumes most of water supplied in this region which is followed by urban use or drinkable water and industrial use almost needs very low source of water.وجود آب جهت ادامه حیات موجودات زنده فاکتور بسیار مهم و اساسی و در عین حال یک اصل بنیادی در زمینه توسعه جوامع انسانی به شمار میرود. ادامه روند نامطلوب وضعیت منابع آبی در سطح جهان و پیشبینیهای صورت گرفته مبنی بر اینکه وضعیت تخصیص آب در وضعیت بحرانی قرار دارد، محققین و نهادهای بینالمللی را بر آن داشته تا مطالعات گستردهای را در زمینه منابع آبی و مدیریت آنها اعمال نمایند. بر این اساس شاخصهای متفاوتی برای سنجش وضعیت منابع آب، تعیین میزان فقر ناشی از کمبود آب و تنش آبی پیشنهاد دادهاند. در تحقیق حاضر، شاخص فالکن مارک بهعنوان یکی از مهمترین شاخصها در زمینه بررسی وضعیت منابع آب جهت بررسی میزان مصرف سرانه آب در ارتباط با نرخ رشد جمعیت در حوضه گرگانرود که یکی از پرآبترین حوضههای کشور واقع در شمال کشور و شرق دریای خزر میباشد، مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس نتایج بدست آمده شاخص فالکن مارک مقدار عددی بیش از 3000 را کسب نموده، که نشاندهنده وضعیت مناسب منابع آب این حوضه بوده و در حال حاضر تنش آبی در آن مشاهده نمیشود. بخش کشاورزی بیشترین مصرف آب در این منطقه را به خود اختصاص داده است. پس از کشاورزی، بیشترین مصرف آب در منطقه مربوط به شرب بوده و صنعت بخش بسیار ناچیزی از میزان مصرف را دربر میگیرد.https://www.wmji.ir/article_254371_729206a2db45b3448f8950cef99869e9.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793220210321Qualitative Evaluation of IntErO, EPM, MPSIAC and RUSLE Models in Order to Select the Optimal Models for Different Conditions for Description of Detailed-Executive Watershed Management Services.ارزیابی کیفی مدلهای IntErO، EPM، MPSIAC و RUSLE بهمنظور انتخاب مدلهای بهینه برای شرایط مختلف در شرح خدمات مطالعات تفصیلی اجرایی آبخیزداری5266254372FAمصطفی ذبیحی سیلابیدانشجوی دکتری، مهندسی مدیریت حوزههای آبخیز، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، ایرانعبدالواحد خالدی درویشاندانشیار گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نویسندهمسئول،Journal Article20220829Soil erosion is one of the most important environmental problems in the world, which has created many problems for human societies. Therefore, accurate evaluation of soil erosion in erosion and sedimentation studies is necessary to design and implement appropriate, targeted, and cost-effective conservation measures due to the severity of the problem and socio-economic effects. Therefore, it is necessary to select a suitable and appropriate model for estimating erosion and sedimentation according to the available data, different topographic and climatic conditions of the country and considering the information needs and complexity of the models. Accordingly, in the present study, the strengths and weaknesses of four experimental models including EPM, MPSIAC, RUSLE and IntErO were analyzed qualitatively. The results showed the acceptable results of MPSIAC model in arid regions, the RUSLE model in Mediterranean mountainous areas, high slope forest areas and agricultural areas and EPM and IntErO models in mountainous area and also for watershed management and water resources management. Therefore, it is recommended to select erosion and sediment estimation models in accordance with management goals, available data, topographic and climatic conditions. As a result, it is expected that having suitable selection of a soil erosion and sediment yield model will lead to save time, designing and implementing appropriate, selective and cost-effective conservation measures.فرسایش خاک یکی از مهمترین مشکلات زیستمحیطی در سطح جهانی است که مسائل و مشکلات فراوانی را برای جوامع بشری بهوجود آورده است. از همینرو، ارزیابی دقیق فرسایش خاک در مطالعات فرسایش و رسوب بهمنظور طراحی و اجرای اقدامات حفاظتی مناسب، هدفمند، و مقرون بهصرفه با توجه شدت مشکل و اثرات اجتماعی - اقتصادی ضروری است. از همینرو انتخاب مدل مناسب و متناسب بهمنظور برآورد فرسایش و رسوب با توجه به دادههای موجود، شرایط متفاوت توپوگرافی و اقلیمی کشور و در نظر گرفتن نیازمندیهای اطلاعاتی و میزان پیچیدگی مدلها امری ضروری و مهم است. بر همین اساس در تحقیق حاضر نقاط قوت و ضعف چهار مدل تجربی شامل EPM، MPSIAC، RUSLE و IntErO بهصورت کیفی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل MPSIAC در مناطق خشک، مدل RUSLE برای مناطق کوهستانی مدیترانهای و نیز مناطق جنگلی با درصد شیب بالا و همچنین مناطق کشاورزی و مدلهای EPM و IntErO در مناطق کوهستانی و همچنین برای مدیریت حوزهآبخیز و نیز مدیریت منابع آب نتایج مورد قبولی ارائه میدهند. لذا پیشنهاد میشود در شرح خدمات آیخیزداری مدلهای برآورد فرسایش و رسوب متناسب با اهداف مدیریتی، دادههای در دسترس، شرایط توپوگرافی و اقلیمی انتخاب شوند. در نتیجه انتظار میرود در صورت انتخاب مدل مناسب برای برآورد فرسایش خاک و تولید رسوب ضمن صرفهجویی در زمان، منجر به طراحی و اجرای اقدامات حفاظت خاک و آب مناسب، هدفمند، و مقرون بهصرفه خواهد شد.https://www.wmji.ir/article_254372_a4c5def7f85254c450b27970592a22c0.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477793220210321Effects of COVID-19 Pandemic on the Environment, Natural Resources and Agricultureاثرات همهگیری کووید–19 بر محیط زیست، منابعطبیعی و کشاورزی6777254373FAمحمد پورالخاص نوکندهییدانشجوی کارشناسیارشد مهندسی آبخیزداری (حفاطت آب و خاک)، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلیویدا امانجهانیدانشجوی کارشناسیارشد مهندسی آبخیزداری (حفاطت آب و خاک)، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلیرئوف مصطفیزادهدانشیار گروه آموزشی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی و عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلیزینب حزباویاستادیار گروه آموزشی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی و عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی، نویسنده مسئول0000-0001-6960-2876Journal Article20220829Over the past few months, the COVID-19 epidemic has had significant impacts on the environment, natural resources, economy, and food security, so, it requires a comprehensive assessment. In this regard, the present study reviews the effects of COVID-19 on various aspects of the environment, natural resources and agriculture through reviewing studies conducted since the outbreak of this epidemic. First, all the studies performed on the target aspects were collected, then categorized and analyzed. To date, the infection of this disease has infected millions and killed thousands of people. More than 80 countries have closed their boundaries, forced people to quarantine, and closed the businesses, and about 1.5 billion schools. Increased human infections and deaths, consumption of water, electricity, gas, materials of food, healthiness, and medicine, billions of dollars in economic losses and challenges related to household and medical waste disposal, reduced environmental diplomacy, reduced accuracy of air forecasting and infection of wildlife are some of the negative consequences for the viral disease of COVID-19. However, positive effects such as reducing the pressure on natural resources, reducing air pollution and climate change, and a deeper understanding of the ecosystems and the environment reserves were also observed. Despite the existence of few health and environmental protocols, it is necessary to develop more comprehensive guidelines on the environment and ecology contexts on the agenda of the organizations in charge of this issue in order to be more resilient against this disease.طی ماههای گذشته، همهگیری ناشی از بیماری ویروسی کووید-19 اثرات قابلتوجهی را در حوزههای محیط زیست، منابع طبیعی، اقتصاد و امنیت غذایی گذاشته است و نیاز به ارزیابی جامع را میطلبد. در همین راستا، مطالعه حاضر از طریق مرور مطالعات انجام شده از زمان شیوع کووید-19 تاکنون، اثرات بیماری کووید-19 بر ابعاد مختلف محیط زیست، منابع طبیعی و کشاورزی را مورد بررسی قرار داده است. نتایج حاکی از آن است که تا به امروز عفونت ناشی از این بیماری میلیونها نفر را مبتلا کرده و جان هزاران نفر را گرفته است. بیش از 80 کشور مرزهای عبور و مرور خود را بسته، مردم خود را مجبور به قرنطینه خانگی کرده و تجارتها و مدارس حدود 5/1 میلیارد کودک تعطیل شده است. افزایش عفونتها و مرگ و میرهای انسانی، مصرف آب، برق، گاز، مواد غذایی، بهداشتی و دارویی، میلیاردها دلار ضرر اقتصادی و چالشهای مربوط به دفع زبالههای خانگی و پزشکی، کاهش دیپلماسی محیط زیست، کاهش دقت پیشبینی هوا و مواجهه با عفونت حیات وحش از پیامدهای منفی بیماری ویروسی کووید-19 ذکر شده است. هر چند اثرات مثبتی مانند کاهش فشار وارده بر منابع طبیعی، کاهش آلودگی هوا و تغییر اقلیم و درک عمیقتر از ذخایر اکوسیستمها و محیط زیست نیز مشاهده شد. علیرغم وجود پروتکلهای بهداشتی و محیط زیستی محدود، نیاز است که تدوین دستورالعملهای جامعتر در زمینه محیط زیست و اکولوژی نیز در دستور کار سازمانهای متولی این امر صورت گیرد تا بتوان در مقابل این بیماری با تابآوری بیشتر عمل نمود.https://www.wmji.ir/article_254373_34da87a7a661ac3a896b6fa911b1b355.pdf