انجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477772720191222A Review on Geotextiles Regarding Soil and Water Conservation Issuesمروری بر ژئوتکستایلها از نظر مسائل حفاظت خاک و آب19254447FAمحمد ایوب محمدیدانشآموخته دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و نویسنده مسئولعطااله کاویاناستاد تمام گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.Journal Article20220902Soil erosion and its impacts have led to a growing need for a better understanding of different soil and water conservation measures. To deal with this issue, implementing diverse products including various kinds of geotextiles with distinctive properties would be a proper alternative to gain the conservation goal. Geotextile is one of the geosynthetic products that in addition to its synthetic form can be manually produced from natural materials and used in geotechnical projects. Despite the widespread application of this product and the compatibility of its biological type to the environment, fewer researches have addressed them in Iran. Therefore, this study tries to review the geotextiles and their application in slope stabilization and reduction of runoff and soil loss. Hope to use this alternative measure for soil and water resources management in Iran by understanding its properties and conservation mechanisms.امروزه فرسایش خاک و معضلات ناشی از آن در سرتاسر کشور سبب ایجاد نیاز روز افزون در جهت شناخت بهتر روشهای مختلف حفاظت خاک و آب شده است. در این راستا، بهکارگیری مواد مختلف از جمله انواع ژئوتکستایلها با ویژگیهای متفاوتی که دارند، میتواند گزینه مناسبی در جهت تأمین نیاز حفاظتی موجود باشد. ژئوتکستایل یکی از انواع محصولات ژئوسنتتیکی بوده که علاوه بر نوع مصنوعی آن، میتوان بهصورت دستی نیز اقدام به تهیه بیولوژیکی آن نموده و در پروژههای مختلف مرتبط با خاک مورد استفاده قرار بگیرند. علیرغم موارد کاربرد زیاد این محصول و سازگاری نوع طبیعی آن با محیطزیست، کمتر تحقیقی در ایران بدان پرداخته است. لذا در پژوهش حاضر سعی شده مروری بر ژئوتکستایلها و قابلیتهای آن در پایداری دامنه، کاهش رواناب و هدررفت خاک صورت بگیرد، تا با شناخت بهتر این محصول و آگاهی از مکانیسم عملکرد آن، بتوان بهنحو مؤثری از این گزینه حفاظتی در مدیریت منابع آب و خاک کشور استفاده نمود.https://www.wmji.ir/article_254447_f81735cdce7213e4e5c10302879dca8d.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477772720191222Drought monitoring and zoning using comparison of ZSI, CZI, SPI and MCZI indices (A Case Study: Kohgiluyeh and Boyerahmad Province)پایش و پهنهبندی خشکسالی با استفاده از مقایسه شاخصهای SPI ،ZSI ،CZI و MCZI (مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد)1021254448FAمحمدتقی آونددانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس؛مجتبی دولت کردستانیدانشآموخته دکتری بیابان زدایی، راتبه دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، کرمانJournal Article20220902In recent years, due to the increasing frequency of droughts in arid and semi-arid regions of the country, the water level of the lakes has dramatically decreased, and in addition to environmental damage, it has also challenged the economic and social sectors of society. In this study, drought events were quantified by standardized precipitation index (SPI), chinese Z index (CZI), Modified chinese Z index (MCZI) and Z-Score index (ZSI) using monthly and annual rainfall data of five synoptic stations (Yasuj, Gachsaran, Dehdasht, Sisakht and Likak) and one pluviometry station (Margoon and Dishmuk) those which are related to Kogilueh and Boyerahmad Meterological organization. The results showed that ZSI, CZI and SPI have a similar trend in all stations and the curves of these stations were well coincident with each other and had a very good fitness that was not same for MCZI. Then, iso-duration and iso-intensity maps of drought (drought zoning) were prepared for determination of the drought susceptible areas as well as forecasting the future status based on the four studied indices by the ArcMap application for annual periods.در سالهای اخیر به علت افزایش فراوانی خشکسالیها در مناطق خشک و نیمه خشک کشور سطح آب دریاچهها به طور چشمگیری کاهش یافته و افزون بر آسیبهای زیستمحیطی، بخشهای اقتصادی و اجتماعی جامعه را نیز با چالش روبهرو کرده است. در این پژوهش، با استفاده از دادههای بارندگی ماهانه و سالانه 5 ایستگاه سینوپتیک (یاسوج، گچساران، دهدشت، سیسخت و لیکک) و 2 ایستگاه بارانسنجی (مارگون و دیشموک) وابسته به سازمان هواشناسی استان کهگیلویه و بویراحمد، وقایع خشکسالی با استفاده از نمایههای: شاخص بارش استاندارد (SPI)، شاخص Z چینی (CZI)، شاخص Z چینی اصلاح شده (MCZI) و عدد شاخص (ZSI) Z، تعیین شد. نتایج حاصل از مقایسه مقدار ضریب تعیین (R<sup>2</sup>) نشان داد که شاخصهایZSI ، SPI و CZI در تمام ایستگاهها روند مشابهی دارند و همچنین منحنیهای مربوط به این سه شاخص در تمام ایستگاهها تقریبا برهم منطبق بودند و همبستگی بسیار خوبی به صورت دو به دو بین آنها مشاهده شد که برای شاخص MCZI اینگونه نبود. سپس نقشههای هم مدت و هم شدت خشکسالی (پهنهبندی خشکسالی) بهمنظور تعیین مناطق مستعد خشکسالی و همچنین پیشبینی وضعیت آینده بر اساس هر چهار شاخص مذکور و به وسیله نرمافزار ArcMap برای دوره سالانه رسم شد.https://www.wmji.ir/article_254448_008f1c49d8353fbe01a18d6986f6b394.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477772720191222Identification and Prioritization of Effective Factors in Urmia Lake Recovery and Rehabilitation Strategiesشناسایی و اولویتبندی عوامل مؤثر برخشکشدن دریاچه ارومیه و راهکارهای احیاء مجدد2233254449FAمهدی امینیدانشآموخته کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریزو نویسنده مسئول،حسین کوهستانیدانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.فاطمه کاظمیهاستادیار ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.Journal Article20220902Lake Urmia is considered to be the largest domestic lake in Iran and one of the most important and most valuable ecosystems in Iran and the world. The lake has been undergoing dramatic changes over the past four decades due to rising temperatures, high rainfall changes, and droughts in the basin, and is facing a drying crisis today. In this research, factors influencing the occurrence of drought crisis in the lake and effective strategies for reducing and preventing the destruction of this lake are presented. This study is aapplied research and its statistical population is supervisors of rural households (2130 people) and experienced experts in the field of Lake Urmia. The sample size of households were estimated to be 152 by Morgan table. Sampling method was used for collecting a sample of female households with a proportional assignment and expert sampling method in the form of a snowball. The research instrument was a questionnaire whose validity was confirmed based on previous researches and opinions of professors and experts and used to determine the reliability of the Cronbach's alpha coefficient. Data were analyzed using SPSS software. In addition to descriptive statistics, inferential statistics were used. The results of this study showed that the factors affecting the drying of Lake Urmia in terms of experts, rainfall shortage and drought with a mean of 52.6 in the first priority and high population density with an average of 2.52 in the ninth priority and in terms of households' supervisors, 7 in the first priority and cultivating water-based products with an average of 3.14 in the ninth priority. Also, planting low-water products with 15.64% in the first place and opening dams with 6.66% in the tenth place, according to experts, and transferring water to the lake with 16.66% in the first place and covering anchoring with 4.89% in the ranking Tenths of the households' supervisors were considered as ways to rehabilitate Lake Urmia.دریاچه ارومیه بهعنوان بزرگترین دریاچه داخلی ایران و از مهمترین و با ارزشترین اکوسیستمهای آبی ایران و جهان به شمار میآید. این دریاچه طی چهار دهه گذشته به دنبال افزایش دما، تغییرات زیاد در بارندگی و همچنین وقوع خشکسالی در سطح حوضه، تراز آب دریاچه دچار تغییرات زیادی شده است و امروز با بحران خشکشدن روبرو است. در این تحقیق عوامل مؤثر بر وقوع بحران خشکسالی این دریاچه و راهکارهای مؤثر برای کاهش و جلوگیری از نابودی این دریاچه ارائه شده است. این مطالعه از نوع تحقیقات کاربردی بوده و جامعه آماری آنرا سرپرستان خانوارهای دهستان دول (2130نفر) و کارشناسان باتجربه در زمینهی مسائل دریاچه ارومیه تشکیل میدهند. حجم نمونه سرپرستان خانوارها از طریق جدول مورگان به تعداد 152 نفر برآورد گردید. روش نمونهگیری سرپرستان خانوارها طبقهای با انتساب متناسب و روش نمونهگیری کارشناسان به صورت گلوله برفی بود. ابزار تحقیق پرسشنامهای بود که روایی آن بر اساس تحقیقات پیشین و نظرات اساتید و کارشناسان تائید و برای تعیین میزان پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. تجزیه و تحلیل دادهها از طریق نرمافزار SPSS صورت گرفت که علاوه بر آمار توصیفی، از آمار استنباطی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد عوامل مؤثر بر خشکشدن دریاچه ارومیه از نظر کارشناسان، کمبود بارندگی و خشکسالی با میانگین 52/6 در اولویت اول و تراکم[1] بالای جمعیت با میانگین 52/2 در اولویت نهم و از نظر سرپرستان خانوارها، احداث سد با میانگین 3/7 در اولویت اول و کشت محصولات پر مصرف آب با میانگین 14/3 در اولویت نهم قرار گرفتند. همچنین کاشت محصولات کممصرف آب با 64/15 درصد در رتبه اول و بازکردن سدها با 66/6 درصد در رتبه دهم از نظر کارشناسان و انتقال آب به دریاچه با 66/16 درصد در رتبه اول و پوشش انهار با 89/4 درصد در رتبه دهم از نظر سرپرستان خانوار بهعنوان راهکارهای احیاء مجدد دریاچه ارومیه برآورد گردید.<br /> <br /> https://www.wmji.ir/article_254449_c4dd6b2dcd4dcdd7b91fc6e4b6a27afc.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477772720191222Spatio-temporal of Rainfall Erosivity in Iran at Six Past Decadesتحلیل مکانی و زمانی فرسایندگی باران در ایران طی شش دهه گذشته3445254450FAمینا اقتدارنژاددانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد، یزد، ایرانامالبنین بذرافشاناستادیار، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس ،ایران و نویسنده مسئول؛0000-0003-2524-3992Journal Article20220902Rainfall erosivity is usually expressed in terms of erosion indices based on rainfall characteristics. Various indices have been presented so far, among which the erosive factor (R) in the global soil loss equation (RUSLE) is more popular in the world. The aim of this study is modeling of rainfall erosivity index using 27 sinoptic station and trend analysis with Mann-Kendal test during 1951-2014. A modified Fornier index, which can be calculated on the basis of monthly rainfall, was used by reviewing worldwide research and also by the lack of stations. After calculating the rainfall erosivity factor, the rainfall erosivity map was mapped and semi-variogram map with GS+ software was used to show the spatial correlation. For interpolation of erosivity index was used from IDW, GPI, LPI and Krigging. Root mean square error indices and mean absolute error values were used to select the best mediation method. The results showed that the Kriging method with root mean square error of 0.8 and absolute mean error of 0.8 is the best method. Thus, the country can be divided into five regions which semi-arid regions have the highest rainfall erosivity. Also, these regions have a increasing trend of rainfall erosivity.فرسایندگی باران معمولأ در قالب شاخصهای فرسایندگی مبتنی بر خصوصیات بارندگی بیان میشود. تاکنون شاخصهای مختلفی ارائه شدهاند که از میان آنها عامل فرسایندگی باران (R) در معادله جهانی هدررفت خاک(RUSLE)از مقبولیت بیشتری در دنیا برخوردار است..هدف از تحقیق حاضر، محاسبه و مدلسازی عامل فرسایندگی باران در کشور با استفاده از دادههای 27 ایستگاه سینوپتیک طی 64 سال آماری 1330 تا 1393 با روشهای میانیابی و تحلیل زمانی روند آن با آزمون من- کندال میباشد. با مرور مطالعات و تحقیقات انجام شده در سطح جهان و با توجه به محدود بودن ایستگاههای مجهز به باراننگار و برخی عوامل دیگر، شاخص فورنیه اصلاح شده که براساس آمار بارندگی ماهانه قابل محاسبه است، مورد استفاده قرار گرفت پس از محاسبه عامل فرسایندگی باران برای ایستگاههای مورد نظر، نقشه فرسایندگی باران ترسیم گردید و برای نشان دادن همبستگی مکانی بین دادههای فرسایندگی باران از ترسیم نیمتغیرنما با نرم افزار GS+ استفاده گردید که واریوگرام خطی با میزان صفر بهترین همبستگی بین دادهها را مدل کرد. همچنین، برای بررسی میزان عامل فرسایندگی باران از روشهای میانیابی روش عکس فاصله، میانیابی چند جملهای جهانی، میانیابی موضعی و کریجینگ استفاده شده و برای انتخاب بهترین روش میانیابی از شاخصهای آماری ریشه میانگین مربعات خطا و میانگین قدر مطلق خطا استفاده شد. نتایج نشان داد که روش کریجینگ با ریشه میانگین مربعات خطا برابر با 94/28 و میانگین قدر مطلق خطا برابر با 96/20 بهترین روش میباشد. بر این اساس، میتوان کشور را به پنج منطقه از نظر فرسایندگی باران تقسیمبندی نمود و مناطق نیمهخشک بالاترین فرسایندگی باران را دارند. همچنین این مناطق دارای روند افزایشی عامل فرسایندگی هستند.https://www.wmji.ir/article_254450_1de7e4bf4426509209b61cf4249da56d.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477772720191222Intelligent geospatial system for suspended sediment estimation in Iranian riversسامانه مکانی هوشمند برآورد رسوب معلق رودخانههای کشور4656254451FAمحمودرضا طباطباییاستادیار پژوهشی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایرانامین صالح پور جماستادیار پژوهشی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایرانJournal Article20220902In hydrological systems (watersheds), which is complex and at the same time, our understanding of the components and processes within it is always uncertain, the use of soft computing methods is an appropriate tool for modeling and estimating environmental variables such as suspended sediment load (SSL) of rivers. The Intelligent geospatial system of the SSL simulator is specialized software for storing, simulating, and managing the SSL data of rivers in the country. This software is completely designed and coded using GIS open source libraries in the .NET Framework, Visual C# programming language environment in a fully targeted way, and all the steps necessary for a successful modeling of the MLP artificial neural network (the multilayer perceptron) such as loading time series, clustering, statistical analysis of data, simulation and error evaluation are included. The SSL simulation of this system can be performed on a single-variable basis (simply based on flow discharge) or multivariable (flow discharge, temperature, precipitation, etc.) in a daily scale. The system, which has been written for nearly 7,000 lines of code so far, can serve as a national infrastructure for simulating and managing the SSL of all the country's hydrometric stations used by relevant organizations.در سامانههای هیدرولوژیکی (حوزههای آبخیز)، که از پیچیدگی زیاد برخوردار بوده و در عین حال درک و دانش ما از اجزاء و فرآیندهای درون آن همواره با عدم قطعیت روبرو است، استفاده از روشهای محاسبات نرم، ابزاری مناسب جهت مدلسازی و برآورد متغیرهای محیطی نظیر برآورد رسوب معلق رودخانهها میباشند. سامانه مکانی هوشمند شبیهساز رسوب معلق، یک نرمافزار ویژه و تخصصی به منظور ذخیرهسازی، شبیهسازی، و مدیریت بهینه دادههای رسوب معلق رودخانههای کشور است. این نرمافزار با استفاده از کتابخانههای متن باز GIS و زبان برنامهنویسی #Framework Visual C .NET بطور کاملا" هدفمند طراحی و کدنویسی شده است و تمامی مراحل لازم برای یک مدلسازی موفق با شبکه عصبی مصنوعی MLP (پرسپترون چند لایه) اعم از بارگذاری سریهای زمانی، خوشهبندی، تجزیه و تحلیل آماری دادهها، شبیهسازی و ارزیابی خطا را شامل میشود. شبیهسازی رسوب معلق در این سامانه میتواند تک متغیره (صرفا" بر اساس دبی جریان) یا چند متغیره (دبی جریان، دما، بارش و غیره) انجام شود. این سامانه، که تاکنون نزدیک به 9000 خط برنامه برای آن نوشته شده است میتواند، بهعنوان یک زیر ساخت ملی، در شبیهسازی و مدیریت رسوب معلق کلیه ایستگاههای هیدرومتری کشور، مورد استفاده سازمانهای ذیربط قرار گیرد.https://www.wmji.ir/article_254451_12e1c742df256319df96de45b3e538eb.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477772720191222Investigating the performance of SARIMA linear time series and non-linear SETAR models in predicting monthly wind speed ofبررسی عملکرد مدلهای سری زمانی خطی SARIMA و غیرخطی SETAR در پیشبینی سرعت باد ماهانه ایستگاه سینوپتیک اهواز5763254452FAعباس احمدپوردانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل و نویسنده مسئولپرویز حقیقتجودانشیارگروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابلسید حسن میرهاشمیدانشآموخته دکتری رشته آبیاری وزهکشی، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابلJournal Article20220902In the present study, considering the importance of wind speed forecasting, one of the important factors especially in the discussion of evaporation in watershed, is the construction of water structures and dams ponds so For this purpose we use the SARIMA linear time series models and non-linear SETAR linear time series models to predict wind speed of Ahwaz synoptic station with a statistical period of 22 years 1988-2002. Correctly fitted Sarima models were selected based on self-correlation and partial correlation functions and independent residue test (Logon-Box). The SETAR models were also used to assess the adequacy of the remaining models of the model. The results of the evaluation of the matched models showed that the SETAR model (2; 6.2) with the coefficient of explanation of 0.74 compared to the SARIMA linear model had a precision It is acceptable to predict the monthly wind speed of Ahwaz synoptic station.در پژوهش حاضر باتوجه به اهمیت پیشبینی سرعت باد که یکی از عوامل مهم به خصوص در بحث تبخیر در حوزه آبخیزه، در احداث سازههای آبی و حوضچههای سدها میباشد لذا برای این منظور از مدلهای سری زمانی خطی SARIMA و غیرخطی SETAR جهت پیشبینی سرعت باد ماهانه ایستگاه سینوپتیک اهواز با طول دوره آماری 22 (سال2002 -1988) استفاده گردید . مدلهای ساریما مناسب برازشیافته بر اساس توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزیی و آزمون استقلال باقیماندههای مدل (لیجانگ- باکس) انتخاب شدند. همچنین جهت تشخیص کفایت مدلهای SETAR از آزمون استقلال باقیماندههای مدل (لجونگ- باکس) بهره گرفته شد نتایج ارزیابی مدلهای برازشیافته نشان داد که مدل SETAR(2;6,2) با مقادیر ضریب تعیین 74/0 در مقایسه با مدل خطی SARIMA دارای دقت قابل قبولی در پیشبینی سرعت باد ماهانه ایستگاه سینوپتیک اهواز میباشد.https://www.wmji.ir/article_254452_ef1913189f88ee7af80977e81bb867b8.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477772720191222Prioritizing the Affecting Factors on Nonparticipation of Rural Communities in Watershed Management Projects from a Stakeholders Viewpoint (Case Study: Gheshlagh Watershed, Fars Province)اولویتبندی عوامل مؤثر بر عدم مشارکت جوامع روستایی در طرحهای آبخیزداری از دیدگاه آبخیزنشینان (مطالعهی موردی: حوزهی آبخیز قشلاق استان فارس)6474254453FAسید مسعود سلیمانپوراستادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران. *نویسندهی مسئول0000-0002-7389-6448حمید حسینیمرندیاستادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.امین صالحپور جماستادیار پژوهشکدهی حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.محمود رضا طباطباییاستادیار پژوهشکدهی حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.مهدی روستاکارشناسارشد ادارهی منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان خرمبید استان فارس، ایران.حجتاله کشاورزیکارشناسارشد بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز، ایران.Journal Article20220902Paying attention to stakeholder participation and identifying affecting factors on nonparticipation of rural communities and eliminating its implementation barriers in watershed management projects enable the potential of intellectual, executive, supervisory and indigenous knowledge of stakeholders in different stages of studies, implementation, evaluation and maintenance. This will reduce costs, guarantee success and make projects more effective. In order to achieve this goal in this study, affecting factors on non-participation of rural communities in watershed management plans were prioritized from the viewpoint of stakeholders by analyzing four indices and twelve sub-indices with Likert spectrum in Gheshlagh watershed located in the north of Fars province. The frequency and relative abundance of indices and sub-indices were determined in SPSS software (version 23) and the t-test was used to determine their significance. Then, the relationship between each index and its sub-index was determined using correlation coefficients and Friedman nonparametric test was used to prioritize the effective indexes and sub-index. The results showed that in the prioritization of indicators from the stakeholder point of view, "educational-promotion", "economic", "social", and "design-executive" indices were the effective factors, respectively and in sub-prioritization of sub-categories "lack of training of basin residents on related plans and objectives" and "ethnic and local differences", had the highest and lowest priority in nonparticipation in watershed planning, respectively. In order to sustainable participation of rural communities in watershed management projects, it is necessary to develop a comprehensive program of training and solve the "economic" problems of stakeholders and promotion of practical actions.توجه به مشارکت ذینفعان و شناسایی عوامل مؤثر بر عدم مشارکت جوامع روستایی و مرتفع ساختن موانع تحقق آن در اجرای پروژههای آبخیزداری، امکان برخورداری از پتانسیلهای فکری، اجرایی، نظارتی و دانش بومی آبخیزنشینان را در مراحل مختلف مطالعاتی، اجرایی، ارزیابی و حفاظت طرحها فراهم میکند. این مسأله ضمن کاهش هزینهها، ضامن موفقیت و اجرای مؤثرتر طرحها خواهد بود. بهمنظور دستیابی به این هدف، در این پژوهش با بررسی چهار شاخص و دوازده زیرشاخص با طیف لیکرت، اقدام به اولویتبندی عوامل مؤثر بر عدم مشارکت جوامع روستایی در طرحهای آبخیزداری از دیدگاه آبخیزنشینان در حوزهی آبخیز قشلاق واقع در شمال استان فارس شده است. تعیین فراوانی و فراوانی نسبی شاخصها و زیرشاخصها در نرمافزار SPSS (نسخهی 23) صورت گرفت و به منظور تعیین اهمیت آنها از آزمون t استفاده شد. سپس، ارتباط بین هر شاخص با زیرشاخصهای آن با استفاده از ضرایب همبستگی مشخص شد و به منظور اولویتبندی شاخصها و زیرشاخصهای مؤثر، از آزمون ناپارامتری فریدمن استفاده شد. نتایج نشان داد در اولویتبندی شاخصها از دیدگاه آبخیزنشینان به ترتیب شاخصهای "آموزشی- ترویجی"، "اقتصادی"، "اجتماعی"، و "طراحی- اجرایی" به عنوان شاخصهای مؤثر و در اولویتبندی زیرشاخصها، به ترتیب زیرشاخصهای "عدم آموزش ساکنان حوضه در خصوص طرحها و اهداف مربوطه" و "اختلافات قومی و محلی" دارای بیشینه و کمینهی اولویت در عدم مشارکت در طرحهای آبخیزداری در این حوزهی آبخیز تعیین شدند. لازم است به منظور مشارکت پایدار جوامع روستایی در طرحهای آبخیزداری، نسبت به تدوین برنامهی جامع آموزش و ترویج و حل مسائل "اقتصادی" آبخیزنشینان اقدامات عملی صورت گیرد.https://www.wmji.ir/article_254453_5bb21e20b22960da4f513b752815c223.pdf