انجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741320160621Investigation the eEffect of Different Utilization Types on Soil Properties in Part of Haraz Watershedبررسی اثر شیوههای مختلف بهرهبرداری بر ویژگیهای خاک بخشی از حوزه آبخیز هراز15696863FAسارا فخرآبادیپوردانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساریزینب جعفریاندانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، نویسنده مسئولقدرت اله حیدریاستادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساریحسن قلیچنیااستادیار مرکز تحقیقات علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساریJournal Article20221103This study was done to investigate the effects of utilization types (private, collective and council properties) on soil properties in summer Plour rangelands in Mazandaran Province. The vegetation and topographical properties of three units of exploitation are as same as each other (same slope, aspect and altitude). Soil sampling was conducted on 0-30 cm depth of the soil sampled from 15 spot within each units of exploitation. Then soil texture, percentage of organic carbon, acidity, electrical conductivity, percentage of clay, sand, silt and absorbable potassium, absorbable magnesium, absorbable phosphorus were determined in laboratory. The data were analyzed through Duncan test by SPSS software. The results showed that, in sight of soil properties, unit of exploitation Bazam- Mozak with private property shows more desirable quantities from silt, clay, Mg and K. So, it could be say in region study private property is more desirable utilization type and management.این مطالعه به منظور بررسی اثر شیوههای مختلف بهرهبرداری (افرازی، مشاعی و شورایی) بر ویژگیهای خاک در مراتع ییلاقی پلور در استان مازندارن انجام شد. سه سامان عرفی (بزرم موزک، چپک خاص و قاضی مزرعه) به گونهای انتخاب گردید که مناطق نمونهبرداری در سه سامان عرفی دارای شرایط توپوگرافی و پوشش گیاهی مشابهی باشند، یعنی در یک طبقه از شیب، جهت و ارتفاع واقع گردند. نمونهبرداری خاک از عمق 0-30 سانتیمتر در 15 نقطه از هر سامان عرفی انجام شد. در آزمایشگاه خاکشناسی بافت، کربن آلی، اسیدیته خاک، هدایت الکتریکی و درصد رس، درصد سیلت و درصد شن، پتاسیم، منیزیم و فسفر قابل جذب خاک اندازهگیری شد. سپس مقایسه میانگین مشخصات خاک از طریق آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که از نظر خصوصیات خاک، سامان عرفی بزم موزک با شیوه افزاری مقادیر مطلوبتری از درصد سیلت، درصد رس، منیزیم و پتاسیم قابل جذب را نشان داده است. لذا میتوان گفت در منطقه مورد مطالعه شیوه افرازی مدیریت مطلوبتری را برای خاک فراهم میکند.https://www.wmji.ir/article_696863_77b0e53c29cf509faff31fb5f7e16400.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741320160621Evaluation of different methods of landslide risk zonation in forest ecosystemsارزیابی روشهای مختلف پهنهبندی خطر وقوع زمینلغزش در اکوسیستمهای جنگلی714696864FAآزاده دلجوییدانشجوی دکتری مهندسی جنگل، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهرانسید عطااله حسینیدانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، نویسنده مسول*:سید محمد معین صادقیدانشجوی دکتری جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهرانJournal Article20221103Nowadays, forest engineers design forest roads network by utilizing a variety methods of zoning, attempt to identify low-risk variants of forest roads as landslide, so reduce costs of roads maintenance. Because of association between landslides and routing forest roads, finding the appropriate method of landslide zoning that also have potential to use in different areas of the forest is one of the most important steps for the realization of an intelligent design by experts and forest engineers. The purpose of this study is to achieve an appropriate method for mapping landslide to design the best forest road network. There have been many different methods introduced for landslide hazard zonation in the world that are divided to three methods including statistical (<em>e.g.</em>, bivariate, multivariate, logistic regression, and information value model), heuristic or empirical (<em>e.g.</em>, Stevenson, Nielsen and Brabb, Anbalagan, and Mora-Vahrson) and combinitation (<em>e.g.</em>, artificial neural network, and fuzzy logic). Among statistical models” bivariate”, empirical “Mora-Vahrson”, and combination methods “artificial neural network” are most common. The results suggest that the use of statistical models are more capable and better than empirical models in the landslide risk zonation, although the combination models (<em>e.g.</em>, artificial neural network, and fuzzy logic) have the highest accuracy and precision among other methods. If the number of available data is low, certainly combination methods can be more accurate than other models with the landslide hazard in the forest.امروزه مهندسین جنگل هنگام طراحی شبکه جادههای جنگلی، با بهره جستن از انواع روشهای پهنهبندی، مبادرت به شناسایی واریانتهای کم خطر تر جادههای جنگلی از نظر زمینلغرش میکنند تا از این طریق، هزینههای تعمیر و نگهداری جادهها را کاهش دهند. به دلیل ارتباط زمینلغزش با مسیریابی جادههای جنگلی، پیدا کردن روش مناسب پهنهبندی خطر زمینلغزش که قابلیت بهکارگیری در مناطق مختلف جنگل را نیز دارا باشد، یکی از مهمترین گامها برای تحقق یک طراحی هوشمند توسط کارشناسان و مهندسین جنگل است. بنابراین هدف از این پژوهش، دست یافتن به روشی مناسب برای پهنهبندی خطر زمینلغزش، به منظور طراحی بهتر شبکه جادههای جنگلی است. روشهای بسیاری برای پهنهبندی خطر وقوع زمینلغزش در دنیا معرفی شدهاند که به سه دسته روشهای آماری (مانند روشهای دو متغیره و چندمتغیره، رگرسیون لجستیک و مدل ارزش اطلاعات)، ابتکاری یا تجربی (مانند روش استوینسن، نیلسن و براب، آنبالاگان و مورا-وارسون) و ترکیبی (مانند شبکه عصبی مصنوعی و منطق فازی) تقسیمبندی میشوند. از بین روشهای آماری: مدل دو متغیره، روشهای تجربی: مدل مورا-وارسون و روشهای تلفیقی: شبکه عصبی مصنوعی بیشترین کاربرد را دارند. نتایج این پژوهش بیانگر این موضوع است که مدلهای آماری قابلیت بهتر و کاربرد بیشتری در پهنهبندی خطر زمینلغزش نسبت به مدلهای ابتکاری دارند، هرچند که مدلهای تلفیقی (مانند شبکه عصبی مصنوعی و منطق فازی) بیشترین صحت و دقت را در بین روشها دارا میباشند و اگر دادههایی با تعداد کم موجود باشد، مطمئناً روشهای تلفیقی میتوانند پهنهبندی دقیقتری را نسبت به دیگر مدلها در ارتباط با خطر زمینلغزش در جنگل ارایه دهند.https://www.wmji.ir/article_696864_789485eed1be5bad5d153c2f9ca80a2b.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741320160621Introducing Visual Soil Assessment (VSA) Methodمعرفی روش ارزیابی بصری کیفیت خاک (VSA)1524696865FAزینب حزباویدانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه
تربیت مدرس، نور مازندران، ایران، نویسنده مسئول،0000-0001-6960-2876سید حمیدرضا صادقیاستاد گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت
مدرس، نور مازندران، ایران،0000-0002-5419-8062Journal Article20221103The country environmental and economic sustainability can be greatly influenced by soil quality. There are several ways proposed to assess the soil quality in order to apply appropriate management plans. However, the easy-to-use indicator-based methods have been less considered. To this end, the Visual Soil Assessment (VSA) method was developed to facilitate land managers to monitor soil quality in a simple and semi-quantitative way. The VSA is based on the simple observation of some key visual indicators representing soil quality and is a quick, a cost effective and an efficacious tool to assess and monitor the soil quality. The VSA is based on the soil physical and biological criteria and associated with an easy-to-use scorecard. The soil indicators are also supported by plant performance indicators linked to soil conditions. The visual indicators are underpinned by sound pedological principles and extensive researches, and are linked to economic performance and sustainability. پایداری محیطزیست و اقتصاد کشور بهطور قابل توجهی از کیفیت خاک تاثیر میپذیرد. روشهای متعددی برای ارزیابی کیفیت خاک در راستای مدیریت و ارائه راهکارهای مناسب مدیریتی آن پیشنهاد شده است. حالآنکه روشهای ساده و مبتنی بر شاخصهای زودیافت کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در تحقیق حاضر، روش ارزیابی بصری کیفیت خاک (Visual Soil Assessment, VSA) بهعنوان یک روش ارزیابی کیفیت خاک معرفی شده است. VSA به مدیران اراضی کمک میکند تا به روشی ساده و نیمه کمی، کیفیت خاک را پایش کنند. در این روش، خصوصیات بصری خاک نمایندهای از کیفیت خاک تلقی میشوند و ابزاری سریع و موثر برای ارزیابی ارزان از وضعیت کیفی خاک در عرصه را فراهم میکند. VSA مبتنی بر امتیازدهی معیارهای فیزیکی-زیستی خاک است. بههمین منظور، امتیازها در کارتهای با کاربرد آسان تنظیم شدهاند که بر اساس نوع کاربری قابل تنظیم هستند. معیارهای خاک وابسته به معیارهای مربوط به عملکرد گیاه نیز هستند. بدین معنی که معیارهای مربوط به عملکرد گیاه، شرایط خاک را به تولید مرتع و یا عرصه مورد نظر مرتبط میکند. این معیارها توسط تحقیقات گستردهای بررسی و انتخاب شدهاند و در ارتباط تنگاتنگ با مسایل اقتصادی نیز هستند.https://www.wmji.ir/article_696865_aed8e734117f822e0513532d88e64d6c.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741320160621Analysis of Farmers' Satisfaction on Hana Dam water supply project in Isfahan provinceبررسی و تحلیل میزان رضایتمندی کشاورزان از اجرای پروژههای تامین آب سد حنا در استان اصفهان2734696866FAمحمدصادق ابراهیمیاستادیار گروه توسعه روستایی، دانشگاه صنعتی اصفهان، نویسنده مسول،محسن افشاریدانشآموخته کارشناسی ارشد توسعه روستایی دانشگاه صنعتی اصفهان.حسین مرادیاستادیار گروه محیط زیست دانشگاه صنعتی اصفهان.Journal Article20221103Today, water is one of the most cornerstones in the development of the world's countries. In the current conditions, water as a key issue in the development. This why, today the most governments interested to implementation of dams for water storage and avoid wasting it. A major issue that has received less attention dam builders to consequences of satisfaction of the residents of these projects. This study was analyzed of farmers' satisfaction on water supply projects in the Semirom County. The number of beneficiaries was 1,610 households using the Quocran formula specified number of 210 samples and the necessary data were obtained using a questionnaire. The validity of the questionnaire confirmed by experts and its reliability using Cronbach's alpha coefficient for the relevant parts: economic (0.84), social (0.71) and ecological (0.75) respectively. The results or research showed that range of satisfaction in the economic dimension of implementation of dams has been made. The economic dimension of implementation of dams the dissatisfaction of the beneficiaries was to state management of water resources. The results or research showed that there was a high correlation between trust in the authorities and farmers' satisfaction to implementation of dams. The result of multiple regression analysis showed that the factors could be predicted 42% of the farmers' satisfactions to implementation of dams were: increase the dubai of subterranean 0.225, increase the crop diversification 0.208, water pollution index 0.206 and equitable allocation of water between farmers0.176.بدون شک امروزه یکی از پایههای اصلی در توسعه کشورهای مختلف جهان آب است. در شرایط کنونی آب به عنوان مسئله اساسی در توسعه محسوب میشود. به همین دلیل امروز بیشتر دولتها با احداث سدها به فکر ذخیره آب برای جلوگیری از هدر رفتن آن میباشند، ولی مسالهی عمدهای که کمتر مورد توجه سازندگان سد قرار گرفته است، بررسی میزان رضایتمندی ساکنین منطقه از پیامدهای حاصل از اجرای این طرحها میباشد. این پژوهش از دیدگاه کشاورزان بهرهبردار از شبکه آبیاری به بررسی میزان رضایتمندی بهرهبرداران از اجرای پروژه و شبکه آبیاری پروژه سد حنا در شهرستان سمیرم میپردازد. تعداد بهرهبرداران 1610 خانوار میباشد که با استفاده از فرمول کوکران تعداد210 نمونه آماری مشخص شده و با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه، اطلاعات بدست آمده است. روایی ابزار تحقیق از طریق تایید گروهی از متخصصین مرتبط و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای قسمتهای مختلف میزان رضایتمندی از اجرای پروژههای تامین آب در زمینههای اقتصادی84%، اجتماعی71% و اکولوژیکی 75% محاسبه شد. نتایج حاصل نشان داد که میزان رضایتمندی نسبتا خوبی در بعد اقتصادی از نظر بهرهبرداران نسبت به احداث سد حاصل شده است. همچنین در بعد اجتماعی عدم رضایت اکثریت بهرهبرداران از مدیریت دولتی حاکم بر منابع آب و نحوه توزیع آن میباشد. همچنین نتایج آزمون همبستگی نشان داد با بالا رفتن اعتماد کشاورزان به مسئولان، رضایت کشاورزان نسبت به احداث سد بیشتر میشود. ضمن اینکه نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که با احتمال 42% قدرت پیشبینی میتوان عوامل موثر بر رضایتمندی کشاورزان از اجرای پروژههای تامین آب در منطقه را به ترتیب اهمیت و براساس مقدار Beta به افزایش دبی قنات وچشمهها 255/.،<em> </em>ایجاد تنوع در کشت محصولات 208/.، شاخص کاهش آلودگی آب 206/. و تخصیص منصفانه آب بین کشاورزان 176/. مرتبط دانست.https://www.wmji.ir/article_696866_fa84be67f0e88cf860fb52e1ac3a4271.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741320160621River health, importance and applicationsسلامت رودخانه، اهمیت و کاربردهای آن3540696867FAرئوف مصطفیزادهدانشیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران0000-0002-0401-0260سعید خروشیدانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده فناوری کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلیاباذر اسمعلی عوریدانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده فناوری کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی.مجید رئوفاستادیار گروه مهندسی آب، دانشکده فناوری کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی.Journal Article20221103<em>Rivers are complex ecosystems</em> that severely damaged, or even destroyed due to overexploitation and increasing population growth. Close relationship of rivers and human societies along with socio-economic developments have led to degradation and considerable changes in river ecosystems. However, providing critical goods and services, including drinking water, water purification, power generation, organic matter retention, nutrient recycling, recreational activities and habitat for many unique plants and animals have been impaired due to man-made disturbances. The assessment and measurement of river condition and health is one of the main preventing tools of water management organizations. Also, the concept of river health can be used as a tool to estimate the rate of environmental flows to quantifying quantity, timing, and quality of water flows essential to sustain freshwater and aquatic ecosystems and depending human livelihoods and well being. This study aims to explain the concept and importance of river health along with practical theoretic and practical methods as a new approach in planning and utilization of surface water resources. In this regard, different available defintions, frameworks and selected studies have been presented. Therefore, implementation of river health assessment can leads to achieve a flow regime, or pattern, that provides human uses and essential processes required to support healthy river ecosystems and management of water resources. According to the literature reviewe, river health assessment served as a complementary programme in watershed planning/management and regulation and adjustement of river flow regime to maintain riverine ecosystems.رودخانهها اکوسیستمهای پیچیدهای هستند که بهدلیل استفادههای بیش از حد و افزایش رو به رشد جمعیت جهان در معرض تهدید قرار گرفتهاند. با توجه به ارتباط نزدیک رودخانهها و جوامع انسانی، اکوسیستم رودخانهها نسبت به تنشها و فعالیت انسانی آسیبپذیر شده و تغییرات زیادی در رودخانه ایجاد شده است. با این حال تخریب در اثر دخالت و فعالیتهای انسان، باعث شده است که ارائه مؤثر و پایدار خدمات رودخانهها (شامل آب شرب، تصفیه آب، انرژی برقابی، جذب مواد آلی، چرخه مواد غذایی، تفریح و زیستگاه گیاهان و جانوران) مختل گردد. برای مقابله با تأثیرات مخرب فعالیتهای انسانی، ارزیابی و تعیین درجه سلامت رودخانه یکی از معیارهای اساسی مدنظر سازمانهای مدیریت آب است. تعیین سلامت رودخانه میتواند بهعنوان ابزاری در برآورد جریان زیستمحیطی و کمینمودن مقدار، زمانبندی و کیفیت جریان آب مورد نیاز برای استفادههای بشری و تداوم حیات اکوسیستمهای رودخانهای استفاده شود. هدف از مطالعه حاضر، تبیین مفهوم و اهمیت سلامت رودخانه و چهارچوبهای نظری و کاربردی به عنوان یک رویکرد جدید در برنامهریزی و استفاده از منابع آب سطحی است. در این راستا تعاریف، چهارچوبها و گزیدهای از مطالعات انجام شده در این خصوص ارائه شده است. در نتیجه، ارزیابی سلامت رودخانه میتواند در دستیابی به رژیم و الگوی جریان تامینکننده استفادههای انسانی و فرآیندهای ضروری برای حفظ اکوسیستمهای سالم رودخانهای و مدیریت منابع آب موثر واقع شود. بر اساس نتایج، ارزیابی سلامت جریان یک برنامه مکمل برای برنامهریزی، طراحی و مدیریت آبخیز و استفاده از آن در تنظیم و تعدیل رژیم جریان و احیاء اکوسیستم رودخانه است.https://www.wmji.ir/article_696867_4ca974e2094a4ed8dbeaa149ee3e67b5.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741320160621The Potential Evapotranspiration Trends in Isfahan and Rasht Stationsروند تغییرات تبخیر و تعرق پتانسیل در شهرستانهای اصفهان و رشت4152696868FAمحمد سالاریاندانشجوی دکتری علوم و مهندسی آب- آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی،داشنگاه فردوسی مشهد،نویسنده مسول،معصومه نجفیدانش آموخته مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهانشمیم لاریجانیدانشجوی مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.سید سعید اسلامیاناستاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.Journal Article20221103Evapotranspiration is one of the most important components of the hydrological cycle and hydrological models for planning irrigation system water. In this study, the amount of evapotranspiration using the FAO Penman-Monteith for synoptic weather stations of Isfahan and Rasht that located in parts of central and northern Iran in the period 1970-2011. Some of the most important meteorological variables affecting it in the scales of seasonal and annual was calculated. In addition, changes were also analyzed and compared. For this purpose, non-parametric test of Mann-kendall and parametric test of regression was used. The results showed that the annual scale evapotranspiration changes in Rasht, and Isfahan stations had the significant increasing trend (5% level). At these station, the temperature increased and the minimum relative humidity decreased but of course was greater than other variables. In the seasonal scale both positive and negative trends have been observed. Isfahan Station evapotranspiration trends in other seasons except in winter is negative (5% level). Rasht Station evapotranspiration trends in other seasons except in spring was positive (5% level). Among the studied variables, seasonal and annual of number of sunshine hours was increased (level 5%). Maximum and minimum air temperature trend at both stations in the annual scale was increased (5% level). Comparing the results of the review process, potential evapotranspiration and temperature changes by both tests showed contradictory phenomena in the process of evaporation variables in Isfahan Station.تبخیر و تعرق یکی از مهمترین اجزاء چرخه هیدرولوژیکی برای برنامهریزی سامانههای آبیاری و مدلهای هیدرولوژیکی بیلان آب است. در این مطالعه تبخیر و تعرق با استفاده از روش فائو پنمن- مانتیث (FAO Penman-Monteith) برای ایستگاههای هواشناسی سینوپتیک شهرستانهای رشت و اصفهان واقع در بخشهای مرکزی و شمالی ایران در دوره آماری 1390-1349 و برخی از مهمترین متغیرهای هواشناسی مؤثر بر آن در دو مقیاس فصلی و سالانه محاسبه شد. افزون بر این، روند تغییرات آنها تجزیه و تحلیل و مورد مقایسه قرار گرفت. برای این کار از آزمون ناپارامتری منکندال و آزمون پارامتری تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان دادکه در مقیاس سالانه تغییرات تبخیرتعرق در شهرستان رشت روند معنیدار افزایشی و در شهرستان اصفهان روند معنیدار کاهشی (در سطح معنیداری 5 درصد) داشتهاند. در این ایستگاهها روند تغییرات دما افزایشی و حداقل رطوبت نسبی کاهشی و البته شدیدتر از سایر متغیرها بود. در مقیاس فصلی ترکیبی از روندهای مثبت و منفی در ایستگاههای مورد بررسی مشاهده شد. در اصفهان روند تغییرات تبخیر و تعرق بهجز در فصل زمستان در سایر فصول سال منفی (در سطح معنیداری 5 درصد) بود. در رشت روند تغییرات تبخیر و تعرق بهجز در فصل بهار در سایر فصول سال مثبت (در سطح معنیداری 5 درصد) بوده است. در بین متغیرهای مورد بررسی، تعداد ساعات آفتابی در دو مقیاس فصلی و سالانه روندی افزایشی (در سطح معنیداری 5 درصد) داشته است. حداقل و حداکثر درجه حرارت هوا در مقیاس سالانه در هر دو ایستگاه روند صعودی (در سطح معنیداری یک درصد) داشته است. مقایسه نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات تبخیر و تعرق پتانسیل و دما توسط هر دو آزمون بیانگر وجود پدیده تناقض در روند پارامتر تبخیر در اصفهان بوده است.https://www.wmji.ir/article_696868_bf7c0ddf52133b23f8f7e927e8928a5e.pdfانجمن آبخیزداری ایرانترویج و توسعه آبخیزداری2645-477741320160621Quantitative and Qualitative Evaluation of the Effect of Watershed Management Operations on Decreasing Soil Erosion and Sediment Yield(Case Study: Berenjestanak dam Watershed)ارزیابی کمی و کیفی اثر عملیات آبخیزداری برکاهش میزان فرسایش و رسوب دهی(مطالعه موردی:حوزه آبخیز سدبرنجستانک شهر قائم شهر)5361696869FAسبیکه روحانی زادهدانش آموخته کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، دانشکده
علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران.محمود لاجوردیاستادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران.محمدرضا ثروتیدانشیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران.عطاله کاویاندانشیار گروه مهندسی آبخیزداری،دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.عطا صفریدانشجوی دکتری گروه مهندسی آبخیزداری،دانشگاه علوم
کشاورزی و منابع طبیعی ساری، نویسنده مسولJournal Article20221103Watershed management operations are works in order to optimum using from drainage basin Sourcs or conservation and remediation of natural sources. If operation of this projects elevting from several aspect pf technical and engineering the production result maybe help us to find the reason of advantage and disadvantage of suggestive operation and showing us suitable solutions in the way of obviating them. In this paper to take necessary action of Watershed management activity as introduction of Gabion check-dam and break weir in drainage basin of upside of Berenjestanak dam (Mazandaran province), is something has studied .For researching about the effect of instructed check dams on scale of sediment control and becomes we don’t have information about Hydrometric station in quantitative method we used EPM tentative method .The result showed decrees of sediment after the operation. In addition, check dams can be control about 1.8% from Berenjestanak dam reservoir. After quality evaluation of watershed management model that administrated in zone on observation and complete instance table lists by supervisor, the last point of evaluation of this project is 79.5 that’s best function of this project. So the last result tell us observing problem of specially in introduction of corrected structures in zone decrease natural slope of waterway and changes. That to limited slope,entraps of sediment and decrease useful ago of Berenjestanak dam and also reduces the speed of runoff and finally decrease of erosion.عملیات اجرایی آبخیزداری اقداماتی هستند که به منظوربهره برداری بهینه از منابع حوزه آبخیز و یا حفاظت و اصلاح منابع طبیعی اجرا می شوند.چنانچه عملکرد این طرح ها به طور مناسب و از جنبه های مختلف فنی و مهندسی مورد ارزیابی قرار گیرد، نتایج حاصله می تواند منجر به یافتن نقاط ضعف و قوت عملیات پیشنهادی و ارائه راهکارهای مناسب در جهت بهبود وضعیت آنها شود.در این تحقیق اقدامات آبخیزداری شامل احداث بند های گابیونی، و پایه بتونی در حوزه آبخیز بالادست سد برنجستانک (استان مازندران) مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور بررسی تاثیر سازه های احداثی بر میزان نگهداشت و کنترل رسوب و به دلیل عدم وجود آمار مشاهداتی هیدرومتری و رسوب سنجی در روش کمی، از روش تجربی EPM استفاده شده است. مقایسه 4 پارامتر موجود در روش EPM و نیز ضریب شدت فرسایش و میزان فرسایش و رسوب حوزه، در دو دوره قبل و بعد از طرح ، نشان دهنده کاهش رسوب بعد از اجرای عملیات بوده است. نتایج بدست آمده نشان داد که سازه های اصلاحی می تواند به میزان 8/1 درصد باعث کنترل رسوبات وارده به مخزن سد برنجستانک گردد.پس از ارزیابی کیفی طرح آبخیزداری اجرا شده، امتیاز نهایی ارزیابی طرح معادل 5/79 بوده که حاکی از عملکرد خوب طرح می باشد.بطور کلی ، نتایج نشان می دهد که رعایت مسائل فنی در احداث سازه های اصلاحی در منطقه باعث کاهش میزان شیب طبیعی آبراهه ها و تبدیل آن به شیب حد ، تله اندازی رسوبات و همچنین کاهش سرعت رواناب و درنتیجه کاهش فرسایش گردیده است.https://www.wmji.ir/article_696869_ea307ea71f1bad831c2ee27bd2ff4a58.pdf