نویسندگان

• سمیه بهرامی ¹
• ام‌لبنین بذرافشان ²
• یحیی اسماعیل‌پور ³

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان

² دانشیار، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان

³ عضوهیات علمی گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان

چکیده

خشکسالی از علل طبیعی اصلی خسارت در حوزه­های کشاورزی، اقتصاد و محیط زیست است. تعیین کمی ویژگی­های شدت، بزرگی و تداوم خشکسالی به‌صورت عینی بسیار مشکل است. از این رو تلاش زیادی برای پایش خشکسالی با استفاده از نمایه‌های مختلف صورت گرفته‌است. در تحقیق حاضر به‌منظور بررسی اثرات خشک‌سالی اقلیمی بر سیستم­های هیدرولوژیکی در محدوده موردمطالعه از شاخص­های خشک‌سالی هواشناسی شامل SPI و SPEI، شاخص خشک‌سالی هیدرولوژیکی SRI و شاخص خشک‌سالی آب زیرزمینی GRI استفاده گردید، سپس ارتباط بین شاخص­های مذکور باهم، هم‌زمانی و یا عدم هم­زمانی وقوع رخداد خشک‌سالی بررسی شد. در نهایت با هم‌بستگی بین شاخص‌‌ها بهترین شاخص اقلیمی جهت پایش سیستم‌های هیدرولوژیکی در منطقه معرفی گردید. نتایج نشان داد، مقایسه هم‌بستگی دو شاخص هواشناسی با شاخص‌های SRI و GRI، شاخص SPEI از نظر هشدار خشک‌سالی، در اولویت قرار دارد، چرا که در مقیاس زمانی کوتاه­تری قادر به نمایش رخداد خشک‌سالی هیدرولوژیکی است. هم‌بستگی چندانی در مقیاس­های زمانی مختلف بین دو شاخصSPI-GRI  (18/0=cc) مشاهده نشد که نشان دهنده­ی نامناسب بودن شاخص­های مذکور، برای بررسی اثرات خشک‌سالی اقلیمی بر آب زیرزمینی است. نتایج نشان داد، مقایسه هم‌بستگی دو شاخص هواشناسی با SRI و GRI، SPEI از نظر هشدار خشک‌سالی، در اولویت قرار دارد، چرا که در مقیاس زمانی کوتاه‌تری قادر به نمایش رخداد خشک‌سالی هیدرولوژیکی است. هم‌بستگی چندانی (18/0=cc) در مقیاس‌های زمانی مختلف بین دو شاخصSPI-GRI   مشاهده نشد که نشان‌دهنده‌ نامناسب بودن شاخص‌های مذکور، برای بررسی اثرات خشک‌سالی اقلیمی بر آب زیرزمینی است. لذا پیشنهاد می‌گردد جهت بررسی اثر تغییرات بارش بر نوسانات آب زیرزمینی از SPEI بجای SPI استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

• آماره‌ی کاپا
• پایش خشک‌سالی
• مشخصه‌‌های خشک‌سالی
• مقایسات جفتی