نویسندگان

• محمدحسین قویمی‌پناه ¹
• مهدی وفاخواه ²
• محمدرضا قویمی‌پناه ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد گروه آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی تربیت مدرس

² دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس

³ دکتری تکتونیک-زمین‌شناسی، کارشناس زمین‌شناسی شرکت طه (خاتم النبیا).

چکیده

کشور ایران به دلیل تنوع اقلیمی زیاد، همیشه در معرض خطرات طبیعی مختلفی بوده است.  یکی از این بلایا، سقوط بهمن در مناطق برف‌خیز است که آسیب‌های قابل توجهی را بر پیکره‌ اقتصادی و اجتماعی کشور تحمیل کرد­ است. این مسئله به‌ویژه در جاده‌ چالوس که از راه‌‌های پرتردد کشور است تهدیدی جدی محسوب شده و هرساله خسارت‌های جانی و مالی غیرقابل اغماضی به بار می‌آورد. ازاین رو توجه به اهمیت مکان‌یابی و پهنه‌بندی مناطق پر خطر از نظر دارا بودن پتانسیل وقوع بهمن امری ضروری و قابل توجه می‌باشد. برهمین اساس در پژوهش حاضر با استفاده از تکنیک‌های سامانه اطلاعات جغرافیایی و تصاویر ماهواره‌ای به تعیین مناطق پرخطر بهمن پرداخته شده است. بدین منظور با استفاده از نقشه توپوگرافی منطقه نقشه‌ تحدب و تعقر، ارتفاع، جهت و شیب دامنه در محیط نرم افزار Arc GIS 10.2 تهیه شد، سپس با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای کاربری اراضی و پوشش منطقه به شکل رقومی نقشه تهیه شد. در گام بعدی با تلفیق لایه‌های مذکور در محیط نرم افزار GIS و وزن‌دهی به هر کدام از عوامل گذرگاه‌های پرخطر بهمن مشخص شد نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد مناطق بدون خطر، دارای خطر متوسط، خطر بالا و مناطق با خطر بسیار بالا به ترتیب، 16/22، 69/25، 69/25 و 78/27 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه را تشکیل می‌دهند. در نهایت به‌منظور بررسی‌ میزان صحت پژوهش انجام شده نتایج حاصله با نمونه‌های رخ داد واقعیت زمینی تطابق داده شد و نتایج نشان دهنده تطابق قابل ملاحظه‌ نتایج به دست آمده با واقعیت زمینی بود.

کلیدواژه‌ها

• بهمن
• سامانه اطلاعات جغرافیایی
• جاده چالوس
• برف