ترویج و توسعه آبخیزداری
ارزیابی کارایی شبیه‌سازی دبی حوزه آبخیز باغان با استفاده از مدل چهار متغیره سالاس
نویسندگان
1 استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، نویسنده مسئول
2 استاد گروه مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری
3 دکتری جنگل‌داری، اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری استان بوشهر
4 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
بیلان آب و تجزیه جریان داخل یک حوضه از لحاظ برنامه‌های توسعه‌ای و بهره‌برداری آب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار میباشد. لذا هدف از پژوهش پیش‌رو کاربرد و ارزیابی مدل چهار متغیره سالاس در برآورد و پیش‌بینی میزان دبی خروجی حوزه آبخیز باغان استان بوشهر میباشد. داده‌های مورد نیاز برای اجرای مدل بارش و دبی میباشد که بدین‌منظور داده‌های بارش ایستگاه هواشناسی باغان و دبی خروجی ایستگاه هیدرومتری باغان از سال 1359 تا سال 1388 تهیه گردید. مدل سالاس از تعدادی زیر مدل ساده که فرآیندهای مختلف جریان را در حوضه مشخص می‌سازند، نظیر رواناب سطحی، نفوذ، تبخیر و تعرق، نفوذ عمقی، جریان پایه به‌دست می‌آید. به‌منظور کالیبراسیون مدل از تابع مجــموع مربعات خطا استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بیش‌ترین مقدار بارندگی در حوضه از طریق تبخیر و تعرق از حوضه باغان خارج می‌شود. نتایج نشان داد مقدار ریشه میانگین مربعات خطای نسبی قبل و بعد از بهینه‌سازی ضرایب مدل چهار متغیره سالاس به‌ترتیب از 18/2 درصد به 5/1 درصد و میانگین خطای مطلق از 13/10 به 73/0 کاهش پیدا کرد. هم‌چنین نتایج نشان داد در سال‌هایی که مقدار دبی خروجی به‌صورت متوسط است، مقدار شبیه‌سازی به مقدار مشاهداتی آن بسیار نزدیک میباشد. در سال‌های پرآبی که مقدار دبی خروجی بسیار بیش‌تر از سال‌های نرمال است، مقدار شبیه‌سازی بسیار کم‌تر از مقدار مشاهداتی آن میباشد.
کلیدواژه‌ها
- بیلان آب و تجزیه جریان داخل یک حوضه از لحاظ برنامه‌های توسعه‌ای و بهره‌برداری آب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار میباشد. لذا هدف از پژوهش پی
- نظیر رواناب سطحی
- نفوذ
- تبخیر و تعرق
- نفوذ عمقی
- جریان پایه به‌دست می‌آید. به‌منظور کالیبراسیون مدل از تابع مجــموع مربعات خطا استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بیش‌ترین مقدار با
- مقدار شبیه‌سازی به مقدار مشاهداتی آن بسیار نزدیک میباشد. در سال‌های پرآبی که مقدار دبی خروجی بسیار بیش‌تر از سال‌های نرمال است
- مقدار شبیه‌سازی بسیار کم‌تر از مقدار مشاهداتی آن میباشد
)