نویسندگان
1 دانشجوی دکتری بیابان زدایی، گروه مدیریت بیابان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، نویسنده مسئول،
2 هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان،
چکیده
پدیده فرسایش بادی به عنوان یکی از اصلیترین فرآیندهای زوال سرزمین در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار میآید. انتشار گرد و غبار و حرکت ماسه های روان توسط نیروی باد به عنوان یکی از علل اصلی فرآیند بیابانزایی شناخته شده است که در نتیجه آن تبدیل مناطق کشاورزی به زمین های بایر و ایجاد پوشش ماسه بر روی آنها است. تپههای ماسهای، به علت رطوبت ناکافی و همچنین عدم پوشش مناسب گیاهی، دارای چسبندگی کمی بوده و مستعد فرسایش بادی میباشند بنابراین تثبیت و جلوگیری از پیشرفت آنها ضروری است. یکی از شیوههای متداول کنترل ماسههای روان استفاده از خاکپوش بر سطح پهنههای ماسهای است که خاکپوشها به دو گروه نفتی و غیرنفتی تقسیم میشوند. اخیراً توجه به بحث تخریب محیط به وسیله خاکپوش نفتی همچنین هزینههای زیاد استفاده از این نوع خاکپوشها، باعث فعال شدن مراکز علمی و پژوهشی کشور در زمینه تحقیق بر روی تغییر در نوع و شیوههای استفاده از خاکپوش گردیده است. در تحقیق حاضر به معرفی انواع خاکپوش از دیدگاه مکانیسم عملکرد آنها در تثبیت ماسههای روان و شناخت معایب و مزایای استفاده از خاکپوشها پرداخته شده است. نتایج این بررسی نشان میدهد، اگرچه استفاده سنتی از خاکپوش نفتی در طی سالها به عنوان یک اقدام ضربتی مورد توجه بخش اجرای تثبیت ماسههای روان بوده است به دلیل معایب و مشکلات فراوان آن از جمله هزینههای زیاد استفاده از این نوع خاکپوش و لزوم به کارگیری ماشین آلات سنگین در عملیات میدانی، مشکلات زیست محیطی و بهداشتی کار با این نوع خاکپوش و در نهایت خسارتهای هنگفتی که هرساله منابع اقتصادی ما از فرسایش بادی متحمل میگردد امروزه پیشنهاد میشود که ضمن بکارگیری از خاکپوش نفتی در موارد بسیار ضروری، تحقیق و ترویج استفاده از خاکپوشهای زیست تخریب پذیر که با عناوین مختلف به کار برده شده، استفاده شود تا در آینده ضمن افزایش خواص مقاومتی و کیفیت این خاکپوشهای زیست سازگار، هزینههای تولید آن نیز تا حد قابل قبول کاهش داد.
کلیدواژهها