نویسندگان

• محمد کاظمی ¹
• احسان کمالی مسکونی ²

¹ دکتری آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان و نویسنده مسئول:

² دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان

چکیده

برای دستیابی به رهیافت توسعه­ پایدار که ضامن حفظ و بقای حوزه­‌های آبخیز می‌­باشد، ارزیابی پایداری آن­‌ها بر اساس شاخص­‌های پایداری ضروری به نظر می­رسد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی پایداری حوزه­ آبخیز بهشت گمشده بر اساس مدل (HELP) در یک دوره ده‌ساله (1395-1385) می­باشد. مدل مذکور بر اساس چهار مقوله‌­ی هیدرولوژی (کمّی و کیفی)، محیط‏زیست، حیات آبخیزنشینان، سیاست­گذاری و سه پارامتر فشار، وضعیت و واکنش و تحت عنوان شاخص پایداری حوزه (WSI) به بررسی پایداری حوضه در سه سطح پایین، متوسط و بالا می­پردازد. نتایج نشان داد پارامتر فشار با امتیاز 78/0 و پارامتر واکنش با امتیاز 53/0 به‌­ترتیب بیش‏ترین و کم‏ترین امتیاز را برای ارزیابی پایداری حوزه­ آبخیز بهشت گمشده به‌­خود اختصاص داده‌­اند که حکایت از واکنش مناسب جهت کاهش فشار وارده بر اکوسیستم را دارد. همچنین نتایج نشان داد زیرشاخص‌های هیدرولوژی کمّی با امتیاز 25/0 و محیط زیست با امتیاز یک به‌ترتیب بیش‏ترین و کم‏ترین اولویت را جهت مدیریت (خصوصاً مدیریت و حفاظت از منابع آبی موجود) حوزه­ آبخیز به خود اختصاص داده‌­اند. بطورکلی نتایج نشان داد سطح پایداری حوضه با امتیاز 67/0 متوسط رو به پایین در دوره مورد مطالعه ارزیابی شد که توجه بیشتری را برای ارتقای سطح پایداری منطقه طلب می‌­کند.

کلیدواژه‌ها

• برنامه‌ریزی سرزمین
• بهشت گمشده
• سطح پایداری
• سرانه آب
• شاخص پایداری آبخیز