نویسندگان

• نازیلا رزمجویی ¹
• محمد مهدوی ²
• حمیده افخمی ³
• محسن محسنی ساروی ²
• بهارک معتمدوزیری ⁴

¹ کارشناسی ارشد علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران

² عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

³ دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه یزد، نویسنده مسئول:

⁴ عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران

چکیده

مدیریت رواناب در مناطق شهری توسعه‌یافته و مستعد سیل یکی از دغدغه‌های مهم در مدیریت شهری می‌باشد. اجرای روش‌های استحصال رواناب، می‌تواند ضمن کاهش خطر سیل، جهت مصارف غیر شرب نیز مورد توجه قرار گیرد. منطقه 22 شهرداری تهران یکی از مراکز مهم جمعیتی است که توسعه شهر در آن با سرعت فزاینده­ای رو به رشد است. افزایش سطوح نفوذناپذیر و مجاورت این حوضه شهری با دو حوضه آبخیز کن و وردیج زمینه وقوع سیل را در این منطقه مساعد نموده است. در این تحقیق با توجه به توپوگرافی خاص منطقه روش سازه­ای سد خاکی جهت استحصال قسمتی از رواناب حوضه و استفاده از آن جهت آبیاری بخشی از فضای سبز منطقه پیشنهاد گردیده است و در نهایت در راستای توجیه پروژه، آنالیز اقتصادی در شرایط قبل (وضعیت کنونی) و بعد از استحصال رواناب (ایجاد سد خاکی) انجام گرفته است. بر اساس نتایج، مناسب‌ترین مکان احداث سد، پشت تپه‌های پارک چیتگر تشخیص داده شد و حجم پیشنهادی سد، بر اساس تأمین نیاز آبی پارک ­جنگلی چیتگر، خرگوش­دره و باغ­ملی گیاه­شناسی که در نزدیکی مکان پیشنهادی سد واقع شده‌اند حدود 000/775/9 مترمکعب برآورد گردید که این سیستم استحصال رواناب، ضمن تأمین نیاز آبی 7/49 درصد از مساحت فضای سبز منطقه (معادل 66/9 کیلومترمربع از مساحت فضای­ سبز منطقه)، قادر است دبی اوج سیل با دوره ­بازگشت 100 سال و حتی بیشتر را نیز کنترل کند. همچنین آنالیز سود و هزینه پروژه نشان داد هزینه­ها در وضعیت کنونی 55/1 برابر (معادل 840/892/011/4 ریال در سال) بیش از زمان استفاده از سیستم استحصال رواناب می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• هیدرولوژی شهری
• استحصال رواناب
• فضای سبز
• بند خاکی
• آنالیز اقتصادی