نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ام البنین رضانژاد ¹
• علی شمس ²
• زهرا هوشمندان مقدم فرد ³
• حلیمه رزمی ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه زنجان،

² دانشیار گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشگاه زنجان- نویسنده مسئول

³ .

چکیده

   تغییرات اقلیمی و خشک‌سالی‌های اخیر توام با استفاده زیاد از منابع آبهای زیرزمینی توسط بخش کشاورزی، منجر به یک بحران بزرگ آبی در ایران شده است. در شرایط بحرانی، کشاورزان باید از روش­های بهینه مدیریت منابع آبی استفاده کنند. برنامه­ریزی و اقدام اثربخش در این زمینه نیاز به شناخت بهترعوامل موثر بر رفتار کشاورزان دارد. در تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی -همبستگی به بررسی این موضوع در بین باغداران پرداخته  شده است. جامعه آماری تحقیق، کلیه باغداران شهرستان مراغه بودند (11742 نفر) که طبق  فرمول نمونه گیری کوکران و با استفاده از روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای تصادفی، 228 نفر از باغداران انتخاب و مطالعه شدند. اکثریت باغات سیب شهرستان مراغه در حوضه دریاجه ارومیه قرار داشته و این شهرستان بخش مهمی از سیب استان و کشور را تولید می کند. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری داده ها، پرسشنامه بود که روایی محتوایی آن توسط نظرات متخصصان در این حوزه تایید شد. با انجام مطالعه مقدماتی روی 30 باغدار و محاسبه آلفای کرونباخ 85/0، پایایی آن نیز به‌دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که سطح استفاده اکثریت باغداران (7/97 درصد) از روش‌های مدیریت بهینه منابع آبی، در حد متوسط بود. تحلیل رگرسیونی چندگانه نیز نشان داد که متغیرهای سطح نیاز آموزشی، میزان آب مصرفی، سن، میزان دریافت اطلاعات از رسانه‌های جمعی، مساحت کل باغ و ادراک باغداران در خصوص کاهش منابع آبی، 30 درصد تغییرات مربوط به سطح استفاده از روش‌های مدیریت بهینه منابع آبی را تبیین می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

• تغییر اقلیم
• کمبود آب
• مدیریت مناسب
• پذیرش
• بهره‌برداران باغی