نویسندگان

• ناصر طهماسبی پور ¹
• آزاده ارشیا ²
• حافظ میرزاپور ³

¹ دانشیارگروه مرتع وآبخیزداری،دانشکده کشاورزی ومنابع طبیعی،دانشگاه لرستان.

² دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری،دانشکده کشاورزی ومنابع طبیعی، دانشگاه لرستان، نویسنده مسئول

³ دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان.

چکیده

شناسایی مناطق با پتانسیل بالای آب‌های زیرزمینی از مهم‌ترین عوامل برای مدیریت منابع آب زیرزمینی است. در این پژوهش تلاش شده تا مناطق با پتانسیل آب‌های زیرزمینی دشت‌های دهلران و موسیان_آبدانان استان ایلام، با استفاده از مدل‌های نسبت فراوانی و شاخص آماری مشخص شود. فاکتورهای مؤثر در وقوع آب زیرزمینی شامل: سطح آب زیرزمینی، سنگ‌شناسی، ژئومورفولوژی، شیب، جهت شیب، تراکم زهکشی، کاربری اراضی، طبقات ارتفاعی، شاخص رطوبت توپوگرافی، انحنای سطح و بافت خاک می‌باشد. در مدل‌های نسبت فراوانی و شاخص آماری، ابتدا چاه‌های با آبدهی بالاتر از 10 مترمکعب بر ساعت در منطقه استخراج شد، سپس، 70 درصد چاه برای مرحله مدل‌سازی (تعداد 253 عدد) و 30 درصد چاه برای مرحله صحت سنجی (تعداد108 عدد) به‌صورت تصادفی انتخاب و جدا شدند، سپس تحلیل‌های لازم بر طبقات و نقشه‌ها صورت گرفت و نقشه‌ها همپوشانی شدند، درنهایت خروجی مدل‌ها به‌صورت نقشه‌های پتانسیل منابع آب زیرزمینی تولید شد. برای ارزیابی کارایی مدل‌ها از روش منحنی ROC استفاده شد، نتایج حاکی از آن بود که مدل‌های نسبت فراوانی و شاخص آماری  با داده‌های مرحله صحت سنجی به ترتیب با ۹۹ و 93 درصد کارایی بسیار خوبی در پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی در دشت‌های دهلران و موسیان_آبدانان استان ایلام دارند. با توجه به نتایج مدل‏‌ها، مدل نسبت فراوانی کارایی بهتری نسبت به مدل شاخص آماری دارد. بر همین اساس درصد مساحت‏های به‌دست‌آمده در مدل نسبت فراوانی به این صورت می‌باشد؛ 36 درصد از مناطق خیلی ضعیف، 15درصد ضعیف، 12 درصد متوسط، 19 درصد خوب و 18 درصد خیلی خوب می‌باشد. پیشنهاد می‌شود مدیران محترم از مدل نسبت فراوانی در برنامه‌ریزی‌های خود استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

• آب زیرزمینی
• دهلران
• سیستم اطلاعات جغرافیایی
• شاخص آماری
• موسیان_آبدانان
• نسبت فراوانی