نویسندگان

• فریدون سلیمانی ¹
• عبدالنبی کلاهچی ²
• عزیز ارشم ³

¹ استادیار مرکز تحقیقات استان ایلام

² استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³ استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اهواز، ایران

چکیده

پدیده تغییر اقلیم تأثیر قابل توجهی بر منابع آب سطحی و زیرزمینی دارد. با توجه به اینکه تأثیر تغییرات اقلیمی بر منابع آب زیرزمینی نسبت به منابع آب سطحی غیرمستقیم و آهسته‏تر می‏باشد پایش وضعیت این منابع و حفظ پایداری آنها تحت تاثیر این تغییرات از اهمیت بالایی برخوردار است. در این تحقیق با هدف دستیابی به پتانسیل‌های مختلف منابع آب با مدیریت درست و میزان مصرف بهینه آب اقدام به بررسی اثر تغییر اقلیم بر بیلان و تراز آب‌های زیرزمینی دشت رامهرمز در استان خوزستان شد. در این مطالعه ابتدا داده‏های مدل شامل بارش، دمای کمینه و بیشینه و تابش به صورت روزانه استخراج شده و بعد از کالیبره کردن مدل در دوره پایه 2010-1997 با استفاده از مدل HADCM3 و سناریو A2 اقدام به پیش‏بینی اقلیم در طی سال‏های 2040-2011 شد. نتایج لارس حاکی از افزایش 78 میلی‏متری در بارش سالیانه، افزایش 5/0 درجه سلسیوس در کمینه و بیشینه دما و همچنین افزایش متوسط 254 میلی‏متری در تبخیر و تعرق سالیانه خواهد شد. نتایج نشان داد با بررسی هیدروگراف واحد دشت در طی یک دوره 17 ساله، بطور کلی روند سطح آب در این دشت نزولی است. با توجه به محاسبات بیلان آب زیرزمینی، آبخوان آزاد رامهرمز با کاهش در حجم ذخیره مواجه می‌باشد، بطوریکه با توجه به میزان ورودی‌ها و خروجی‌ها میزان تغییرات ضریب ذخیره 7.33- میلیون مترمکعب می‌باشد. حجم کل ورودی به آبخوان آبرفتی دشت رامهرمز 37.16 و حجم کل خروجی از آبخوان 44.49 میلیون مترمکعب می‌باشد. تغییرات حجم ذخیره محاسبه شده توسط هیدروگراف واحد با توجه به ضریب ذخیره میانگین و مساحت آبخوان 8.68- برآورد گردید که خود تأییدکننده محاسبات بیلان می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• تغییر اقلیم
• دشت رامهرمز
• هیدروگراف واحد
• بیلان آب