نویسندگان

• احمد نوحه‌گر ¹
• محمد کاظمی ²
• حمید غلامی ³
• رسول مهدوی ⁴

¹ استاد دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران

² دکتری آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان و نویسنده مسئول:

³ استادیاردانشکده منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان

⁴ استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان

چکیده

شناسایی مناطق مولّد رسوب از مهمترین مصادیق مدیریت خاک به‌­منظور بهره­‌برداری مطلوب و کاهش تخریب آن می­باشد. هدف تحقیق حاضر شناسایی زون­‌های دگرسانی بر پایه روش‌­های نوین و پیشرفته‌­تر آنالیز تصاویر ماهواره­ای، تهیّه لایه ­اطّلاعاتی ضریب رسوب‌دهی این زون‌­ها و همچنین اولویّت‌­بندی سازندهای موجود در حوزه آبخیز تنگ بستانک استان فارس از حیث تولید رسوب بود. بدین منظور با استفاده از روش­های پیکسل مبنا و زیرپیکسل مبنا و با لحاظ خطاهای گماشته شده، خطای حذف شده، دقّت کاربر، دقّت تهیّه‌کننده، دقّت کلّی و کاپا زون­‌های دگرسانی شناسایی شدند و سپس با استفاده از مدل هیدروفیزیکی ضریب رسوب­زایی پیکسل به پیکسل در سطح حوزه تهیه گشت و جهت ارزیابی رسوب­زایی سازندها از شاخص اهمیّت نسبی استفاده شد. نتایج نشان داد روش مشخصه برازش طیفی، روشی مناسب جهت تهیّه نقشه زون­‌های دگرسانی می­باشد. زون پروپیلیتیک با مساحت 278/46 کیلومترمربّع  بیشترین پراکنش را در سطح حوزه دارا می­باشد. همچنین نتایج نشان داد سازند پابده­گورپی با وجود مساحت 04/2 کیلومترمربّع از سطح 73/80 کیلومترمربعی حوزه و با اهمیّت نسبی 875/3 بیشترین نقش و سازند رازک با ضرائب کوچک رسوب­دهی کمترین نقش را در تولید رسوب حوزه دارند. سازند آسماری جهرم با وجود پراکنش 61 درصدی از سطح حوزه در اولویّت چهارم از لحاظ ضریب رسوب­دهی قرار دارد. همچنین نتایج نشان داد قابلیّت فرسایش در حوزه ازشرق به سمت مرکز وغرب حوزه افزوده و از شمال و شمال غربی به سمت جنوب و جنوب شرقی حوزه کاسته می­‌شود. بزرگترین ضریب رسوب­دهی(91/8-54/3) بیشتر در نواحی مرکزی، غرب و شمال­‌غربی منطقه دیده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• دگرسانی
• سازند
• ضریب رسوب‌زایی
• سنجش از دور
• تنگ بستانک