نویسندگان

• زاهده حیدری‌زادی ¹
• ثریا یعقوبی ²

¹ دانشجوی دکترای بیابان‌زدایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، نویسنده مسئول،

² کارشناس ارشد بیابا‌ن‌زدایی، دانشگاه ایلام

چکیده

شناخت آب از نظر کیفیت، کمیت و چگونگی حصول آن قدمی اساسی برای بهینه­سازی مصرف است. کیفیت منابع آب نیز تحت تاثیر شرایط محیطی و انسانی متعددی قرار دارد. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات کمی و کیفی آبخوان دشت ابوغویر در استان ایلام طی یک دوره 14 ساله (1393-1380) بود. بدین­منظور از آمار 33 حلقه چاه کمی و 10 حلقه چاه کیفی استفاده شد، پس از تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم افزار ArcGIS نقشه­های هم­تراز و هم­افت ترسیم شد. هیدروگراف واحد آب زیرزمینی نیز برای محدوده دشت به دست آمد. برای بررسی کیفیت  آب زیرزمینی پارامترهای EC و Cl مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از نقشه­های هم­افت بیانگر این بود که بخش­های مختلف دشت، افتی بین 1 تا 10 متر در طول دوره مطالعه داشته­اند و در طی 14 سال به طور متوسط به میزان 88/2 متر (به طور متوسط  سالانه 20 سانتی متر) سطح آب کاهش یافته است. برای تعیین اثر میزان بارش بر سطح آب زیرزمینی، بارندگی این دوره نیز مورد بررسی قرارگرفت. بیشترین میزان تراز مربوط به سال آبی 1383 برابر با 77 متر و بیشترین بارندگی هم در طی این سال به میزان 345 میلی متر روی داده است. نتایج نشان دهنده ارتباط معنی­دار بین بارندگی و میزان تراز آب بود. بررسی پارامترهای هدایت الکتریکی و میزان کلر نیز حاکی از افزایش میزان این پارامترها در طی دوره بود. همچنین مناطق مرکزی دشت دارای کیفیت پایین­تری نسبت به سایر مناطق بودند که به دلیل تمرکز چاه­های بهره­برداری و افت بیشتر این مناطق است. از این­رو می­توان نتیجه گرفت که مهمترین عوامل افت آب زیرزمینی و تخریب کیفیت  در دشت ابوغویر پدیده خشکسالی، برداشت بی­رویه و تعداد زیاد چاه­ها است.

کلیدواژه‌ها

• افت آب زیرزمینی
• استان ایلام
• کیفیت
• هیدروگراف واحد