نویسندگان

• سیده عطیه خطیبی ¹
• علی گلکاریان ²
• ابوالفضل مساعدی ³
• حمدالله سجاسی قیداری ⁴

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد

² استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد،نویسنده مسئول،

³ استاد دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد

⁴ استادیار گروه جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

حفظ و بهره‌برداری صحیح از منابع آب‌وخاک خصوصاً در اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک ازجمله اولویت‌های مدیریتی عرصه‌های طبیعی است. در این راستا، ارزیابی اقدامات مدیریتی از جنبه‌های مختلف در شناخت نقاط قوت و ضعف آن‌ها و ارائه راه‌کارهایی در راستای بهبود و بهینه‌سازی فرآیندهای مدیریتی ضروری است. بر این اساس، هدف از مطالعه حاضر ارزیابی فنی و اجتماعی اقدامات آبخیزداری در حوزه آبخیز مهوید از توابع شهرستان فردوس استان خراسان رضوی می‌باشد. در این حوزه اقدامات زیستی ازجمله: نهال‌کاری، کپه کاری، بذرپاشی و قرق و اقدامات زیستی مکانیکی به­شکل بانکت­بندی انجام‌شده که قدمتی 23 ساله دارند. نتایج ارزیابی‌های فنی نشان می‌دهد که در اثر اقدامات مذکور علاوه بر افزایش کیفیت پوشش گیاهی، حداقل 20 درصد افزایش تاج پوشش نیز حاصل‌شده است. همچنین برآورد فرسایش با توجه به بهبود وضعیت پوشش گیاهی 20 درصد کاهش را نشان می‌دهد. بررسی رضایت‌مندی مردم بیان‌گر رضایت قابل‌قبول آبخیزنشینان از اجرای اقدامات زیستی و زیستی مکانیکی در منطقه است که البته برای افزایش رضایت‌مندی بحث فراهم‌آوری معیشت‌های جایگزین خصوصاً در زمان اجرای طرح‌های زیستی می‌تواند اثربخشی و موفقیت این نوع طرح‌ها را افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها

• مدیریت پوشش گیاهی
• هدر رفت خاک
• ذی‌نفعان محلی
• حفاظت آب‌وخاک
• رضایت‌مندی