ترویج و توسعه آبخیزداری
نقش ریزموجودات خاک زی در مهار رواناب و هدررفت خاک
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه مهندسی آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرّس، دانشکده منابع طبیعی، مازندران، نور
2 استاد گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
3 استاد گروه خا کشناسی، دانشگاه تربیت مدرّس، دانشکده کشاورزی، تهران.
4 استادیار گروه زیست شناسی دریا، دانشگاه تربیت مدرّس، دانشکده منابع طبیعی، مازندران، نور.
چکیده
فرسایش خاک و تولید رسوب ناشی از آن در آبخیزها یکی از محدودیت های اساسی در رسیدن به توسع هی پایدار است. بر همین اساس استفاده از تثبیت‌کننده‌ها و افزودنی‌های خاک از قبیل مواد طبیعی، آلی و مصنوعی به‌منظور افزایش حد آستانه ی فرسایش پذیری و کاهش فرسایش خاک در سطوح خاکی مورد استفاده و یا آزمایش قرار گرفته است. با این حال محدودیت‌هایی همچون ناپایداری و موقتی بودن افزودنی‌ها و همچنین داشتن اثرات مخرب محیط زیستی، استفاده از آن‌ها را تا حدودی به چالش کشیده است. لذا در پژوهش حاضر سعی گردیده است تا در مورد استفاده از ریزموجودات خاک زی به‌عنوان راهکاری پایدار و زیستی برای احیاء و ارتقاء خاک های تخریب یافته اطلاعات جامع ارائه شود. بر اساس نتایج پژوهش‌های صورت گرفته نقش مؤثر ریزموجودات فعال پوسته‌ی سطحی خاک به‌ویژه سیانوباکتری‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها در پایداری خاک‌دانه‌ها، افزایش مقاومت کششی و برشی ذرات خاک، افزایش نفوذپذیری، نگه داشت رطوبت، تثبیت نیتروژن و کربن و افزایش کیفیت خاک برای حضور و رشد سایر موجودات و پوشش گیاهی از طریق
ترشح پل یساکارید و چسبندگی خاک‌دانه‌ها به اثبات رسیده است. لذا با نقش پویایی خود باعث پایداری و ایجاد شرایطی مناسب برای حضور پوشش گیاهی و سایر جانداران می‌شوند.
لذا زمین هسازی سازگاری و یا حمایت از غنای موجودات خاک زی از طریق توسع هی ریزموجودات ب هعنوان اولین حلقه
از بوم سازگان باعث ایجاد شرایطی مناسب برای احیاء و ارتقاء
پایدار بو مسازگان و در نهایت منجر به مهار هدررفت رواناب و
خاک خواهد شد. بنابراین بررسی نقش ریزموجودات خاک زی
به ویژه سیانوباکتری ها و باکتری ها در تحلیل فرآیند های فرسایش
و ب هکارگیری آ نها به عنوان جایگزینی برای سایر تثبیت کننده
و افزودنی های معمول، به شرط بررسی آزمایشگاهی و در نظر
گرفتن ابعاد محی طزیستی آن ضروری به نظر م یرسد.
کلیدواژه‌ها
)