نویسندگان

• هادی نظری پویا ¹
• رضا بهراملو ²
• مهدی سپهری ³
• حمیدرضا پیروان ⁴
• سارا پرویزی ⁵
• ابراهیم عسگری ⁵

¹ استادیار پژوهش بخش تحقیقات آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی،

² دانشیار پژوهش بخش تحقیقات آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران)

³ دانشجو آموخته گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی یزد، یزد، ایران

⁴ دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری استان تهران، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

⁵ دانشجوی دکترا گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی یزد، یزد، ایران

چکیده

فرسایش خاک و مشکلات مربوط به رسوب توأم با مسائل و مشکلات چشم­گیری بر محیط‌زیست و کشاورزی ازجمله زیان‌های اقتصادی، کاهش کیفیت آب، کاهش ظرفیت ذخیره‌سازی مخازن و کاهش تولید کشاورزی همراه است که در این میان فعالیت‌های آبخیزداری نقش برجسته‌­ای در کاهش میزان فرسایش خاک و رسوب تولیدی دارند. بدین منظور در این تحقیق، با استفاده از شاخص پیوستگی اقدام به ارزیابی فعالیت‌های آبخیزداری بر روی میزان رسوب تولیدی در حوضه زوجی گنبد همدان شد. در این راستا، ابتدا به برآورد شاخص پیوستگی در کرت‌­های فرسایشی در حوضه‌های شاهد و نمونه در زمان‌­های رویدادهایی که منجر به تولید رسوب شده­‌اند، پرداخته شد. در ادامه به‌منظور برآورد میزان رسوب­دهی حوضه‌های شاهد و نمونه با استفاده از شاخص پیوستگی، یک ارتباط رگرسیونی بین داده‌­های شاخص پیوستگی و کرت­ها برقرار شد. درنهایت با مقایسه رسوب برآورد شده در حوضه‌های شاهد و نمونه با استفاده از شاخص پیوستگی، میزان تأثیر عملیات آبخیزداری بر میزان درجه تولید رسوب سنجیده شد. نتایج نشان داد که مقدار متوسط رسوب تولیدی در زیر حوضه‌های نمونه و شاهد به ترتیب برابر 0/003 و 0/005 تن در هکتار یعنی مقدار رسوب در زیر حوضه نمونه، 45 درصد کم‌تر از زیر حوضه شاهد است که این اختلاف ناشی از تأثیر عملیات آبخیزداری در زیر حوضه نمونه بوده است.

کلیدواژه‌ها

• عملیات بیولوژیک
• حفاظت خاک
• کرت رسوب
• مدیریت حوزه‌ آبخیز