ترویج و توسعه آبخیزداری
تجزیه‌وتحلیل عوامل مؤثر بر آبخیزداری و ارائه راهبرد مدیریتی مناسب با استفاده از مدل SWOT (حوزه آبخیز رودخانه دویرج)
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه یزد
2 استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد
3 دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
چکیده
بررسی مشکلات آبخیزنشینان ازجمله مسائل راهبردی دولت‌ها میباشد که بی‌شک ارائه راهبردهای مدیریتی مناسب در این راستا گامی ضروری تلقی میگردد. تحقیق حاضر به‌منظور بررسی مشکلات اقتصادی و اجتماعی حوزه آبخیز رودخانه دویرج انجام شده است. در این مطالعه جهت دست‌یابی به اهداف با استفاده از آمار و گزارش‌های موجود، بازدید میدانی و تهیه پرسشنامه، نقاط قوت و ضعف داخل حوزه آبخیز و فرصت‌ها و تهدیدات محیط خارجی شناخته شد. سپس در فرایند تحلیل SWOT، ماتریس IFE و EFE تشکیل و تدوین راهبرد صورت پذیرفت. یافته‌های تحلیل SWOT نشان می‌دهد که درمجموع تعداد 18 نقطه قوت و فرصت به‌عنوان مزیتها و 17 نقطه‌ضعف و تهدید به‌عنوان محدودیت‌های پیش‌روی آبخیزداری در حوزه آبخیز دویرج قابل‌شناسایی است. پس از تعیین ضریب نهایی عوامل در ماتریس‌ها، راهبرد (استراتژی) WO (حداقل-حداکثر) تعیین گردید. این راهبرد نوع دوم راهبردها و از ترکیب فرصت‌ها و نقاط ضعف میباشد. درواقع با استفاده از فرصت‌ها در جهت رفع نقاط ضعف، راهبرد مناسب طراحی میگردد. درنهایت سه راهکار 1- توجه به حوزه آبخیز به‌منظور افزایش درآمد مردم از طریق جذب گردشگر و 2- ارائه برنامه‌های مناسب مدیریتی جهت کاهش فرسایش و استفاده از کشت‌های کم آب خواه ارائه گردید. 3- میتوان با اجرای مناسب طرح جامع آبخیزداری و انتقال آب کشاورزی به این مناطق بنیه تولید و کشاورزی و هم‌چنین درآمد مردم را افزایش داد.
کلیدواژه‌ها
)