نویسندگان

• مریم محمدرضایی ¹
• عبدالرضا بهره‌مند ²

¹ دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان

² دانشیار گروه آبخیزداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان

چکیده

سطح زمین از عناصر اصلی واقع در مرز بین اتمسفر و لیتوسفر است. تغییرات در مشخصات سطح زمین بر بیلان آب سطحی تاثیر می­گذارد. به‌­طور خاص، تغییر در ماهیت پوشش گیاهی بر برگاب و تعرق مؤثر بوده و تغییر در توزیع پوشش گیاهی، تعادل بین شارهای ناشی از خاک و آن­‌هایی که از طریق فرآیندهای تاج پوشش حاصل می‌­شوند، را تغییر می‌­دهد. تغییرات در تبخیر و تعرق، تبخیر خاک، تبخیر مجدد از برگاب بر رواناب و میزان رطوبت خاک تأثیر می‌­گذارد. این­ موارد سپس از طریق پیوند با بیلان انرژی سطح، بر انواع فرآیندهای دیگر تأثیر می‌­گذارند. به‌­منظور بررسی تعاملات سطح زمین-جو در مقیاس‌­های هیدرولوژیکی، استفاده از مدل‌­های سطح زمین ضرورت پیدا می‌­کند، که این مدل‌­ها با هدف تعیین شرایط مرزی پایین اتمسفر برای مدل­‌های عددی اتمسفریک توسعه یافته‌­اند. این مطالعه قصد دارد به ارائه و معرفی مدل‌­های سطح زمین در مقیاس منطقه‌­ای و جهانی بپردازد. روش تحقیق حاضر، به‌­صورت توصیفی- مروری و ابزار جمع‌­آوری اطلاعات، اسناد و مدارک در ارتباط با موضوع است. مطالعات نشان می‌­دهد از مدل­‌های سطح زمین جهت ارائه شبیه­‌سازی­‌های بیلان آب، انرژی و کربن برای بررسی و شناخت بیش­تر در مقیاس منطقه‌­ای و جهانی استفاده می­شود که با به‌­کارگیری مؤثر و شناخت این مدل­‌ها در مقیاس‌­های مختلف زمانی-مکانی، بررسی ارتباط سطح زمین با مدل‌­های اقلیمی، هیدرولوژی و در نتیجه درک بهتر رفتار مؤلفه‌های آن دو نیز میسر می­‌شود.

کلیدواژه‌ها

• بیلان آب
• بیلان انرژی
• بیلان کربن
• مدل‌سازی هیدرولوژیکی- سطح زمین