ترویج و توسعه آبخیزداری
مروری بر عملکرد ریزموجودات خاک‌زی بر مؤلفههای هدررفت خاک و آب
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
2 استاد گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
3 دانشیار گروه زیست شناسی دریا، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
4 استاد گروه فرآوری مواد معدنی، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
فرسایش خاک و پیامدهای ناشی از آن، به‌عنوان مانع اساسی در برابر توسعه کشور قرار دارد. به‌طوری‌که دست‌یابی به توسعه پایدار بدون حفاظت از منابع خاک و آب و کاهش تخریب اراضی امکان‌پذیر نیست. حال آن‌که اغلب رویکرد‌های حفاظت خاک و آب به‌صورت مهندسی و بدون توجه به توانمندی‌های روش‌های زیستی مهار هدررفت خاک و آب صورت می‌گیرد. ازاین‌رو، در پژوهش حاضر سعی بر آن شده است که به‌صورت مطالعه مروری، عملکرد ریزموجودات خاک‌زی به‌عنوان روش زیستی در حفاظت خاک و آب بر مؤلفههای مؤثر در هدررفت خاک و آب در فرآیند فرسایش خاک را موردبحث و بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از مرور منابع نشان داد که خزه‌ها، گل‌سنگ‌ها، قارچ‌ها، باکتری‌ها و سیانوباکتری‌ها با تشکیل پوسته‌های زیستی و بهبود مؤلفههای پایداری خاک، بر مهار فرآیند فرسایش و تولید رواناب مؤثر هستند. لذا توانمندسازی سطح خاک در مقابل عوامل فرسایشی باران و رواناب با توسعه پوسته زیستی خاک، کاهش و مهار فرسایش خاک را به دنبال دارد. به‌کارگیری ریزموجودات خاک‌زی می‌تواند به‌عنوان راه‌کاری مؤثر و سازگار با بومسازگان در اجرای اقدامات مدیریتی برای حفاظت منابع خاک و آب مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور مورداستفاده قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
)