ترویج و توسعه آبخیزداری
بررسی هیدروژئوشیمی دشت ملکان از نظر آلودگی منابع آب به عناصر فرعی و کمیاب
نویسندگان
1 دکتری هیدروژئولوژی، نویسنده مسئول
2 استاد هیدروژئولوژی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3 استاد هیدروژئولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
چکیده
حفاظت کمی و کیفی و جلوگیرى از آلوده شدن منابع آب، بسیار اهمیت دارد. یکى از عوامل آلوده کننده آب، عناصری است که بدلیل داشتن ثبات شیمیایی و قدرت تجمع پذیری در بدن موجـودات زنـده، مقادیر بیش از حد مجاز آنها باعث ایجاد بیمارىهاى مختلف می‌شود. این تحقیق با هدف بررسی هیدروشیمی آبخوان دشت ملکان، اندازه‌گیری غلظت عناصر کمیاب، آلودگی‌های موجود و عوامل مؤثر بر آنها در منابع آب آشامیدنى بر اساس استانداردهای سازمان جهانی بهداشت و استاندارد آب آشامیدنی ایران انجام شده است. در این راستا، 41 نمونه، از منابع آب زیرزمینی تهیه و مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفته است. حضور عناصر اصلی در غلظت‌های بالا، موجب افزایش هدایت الکتریکی در مسیر جریان آب زیرزمینی به ویژه در بخش‌های غرب و شمال‌غرب محدوده مورد مطالعه است و کیفیت آب از مناطق تغذیه به سمت مناطق انتهایی دشت کاهش داشته است. نتایج نشان داد، غلظت فلزات سنگین از جمله روی، کروم، منگنز، آهن و آلومینیوم در همه نمونه‌ها کمتر از حد استاندارد است. آلودگی آرسنیک در بخش شمال غربی آبخوان، حاصل فرایند تغلیظ به صورت تبخیری است. در کلیه نمونه‌ها میزان یون فلوئورکمتر از حداکثر غلظت مجاز توصیه شده سازمان جهانی بهداشت و استاندارد آب آشامیدنی ایران است. همچنین، نتایج حاکی از تأثیر فعالیت‌های انسانی از طریق افزایش یون نیترات و بور بر کیفیت آبزیرزمینی دشت ملکان است. بر اساس نتایج حاصل عواملی از جمله تبادل یونی، شسته شدن املاح از لایه‌های رسی_نمکی، فعالیت‌های انسانی و تبخیر از منابع آبزیرزمینی انتهای دشت می‌تواند از عوامل کاهش کیفیت آب در بخش شمال غربی باشند.
کلیدواژه‌ها
)