ترویج و توسعه آبخیزداری
به‌کارگیری مدل‌های سری زمانی ARIMA در پیش‌بینی خشکسالی هواشناسی استان تهران
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیز، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
2 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیز، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس و نویسنده مسئول،
3 دانشجوی دکتری، علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
چکیده
امروزه منابع آب به یکی از نگرانیهای عمده در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان تبدیل شده است. بارش کم و توزیع نامنظم آن در کشور ایران همراه با جمعیت سریع و افزایش فعالیت‌های کشاورزی، سبب خشک‌سالی‌های اخیر شده‌است. مطالعه حاضر با هدف بررسی و پیش‌بینی خشکسالی هواشناسی در استان تهران با استفاده از مدل ARIMA انجام شده‌است. برای ارزیابی شاخص بارش استاندارد (SPI) داده‌ها از هفت ایستگاه بارشی برای دوره 2020 - 2000 مورد استفاده قرار گرفت. سپس مدل ARIMA برای پیش‌بینی خشکسالی بر مبنای SPI اجرا، و برای هر ایستگاه بهترین مدل برای پیش‌بینی خشکسالی استخراج شد. نتایج نشان داد مدل‌های سری زمانی ARIMA قادر است به درستی تغییرات اقلیمی را مورد ارزیابی قرار دهد. هم‌چنین مطابق نتایج شاخص خشکسالی SPI برای دوره پیش‌بینی شده، مشخص شد که در تمام ایستگاه‌های مورد مطالعه وضعیت نزدیک به نرمال را داشته و در سال 2022 تا 2024 شرایط به سمت بهبود وضعیت بارش پیش رفته‌است که با توجه به بارش‌های اخیر در سطح ایران این مدل توانسته به خوبی به مدل‌سازی تغیرات اقلیمی بپردازد. با توجه شاخص SPI خشکسالی در منطقه مورد نظر در وضعیت نزدیک به نرمال قرار دارد، می‌تواند برای مدیریت منابع آبی، حفظ بوم‌سازگان طبیعی و بهبود وضعیت اقلیمی آینده ابزار مناسبی باشد.
کلیدواژه‌ها
)