نویسندگان
1 کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه
2 استادیار گروه مهندسی طبیعت و گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربت حیدریه
چکیده
دستیابی به اطلاعات دقیق سیلاب و رسوب، بهدلیل مشکلات اجرایی و فقدان ایستگاههای هیدرومتری و رسوبسنجی مناسب بسیار هزینهبر و مشکل میباشد. لذا تحقیق حاضر درصدد تعیین ارتباطات معنیدار بین پارامترهای فیزیکی حوزه گرماب و مؤلفههای مختلف سیلاب و رسوب میباشد. بدین منظور کلیه اطلاعات ورودی همچون متغیرهای مساحت و محیط حوزه، ارتفاع حداکثر، حداقل و متوسط حوزه از سطح دریا، طول آبراهه اصلی، شیب آبراهه اصلی، شیب حوزه، ضریب شکل و تراکم زهکشی، فرسایش سالانه و فرسایش ویژه برحسب مترمکعب در کیلومتر مربع در سال و سیل با دوره بازگشتهای 2، 5، 10، 25، 50 و 100 ساله به مترمکعب در ثانیه جمعآوری شد. سپس ارتباط بین هشت پارامتر برآورد شده سیلاب و رسوب و 10 پارامتر فیزیکی حوزه از طریق روشهای تجزیهوتحلیل آماری رگرسیون چندمتغیره و شبکه عصبی انجام پذیرفت. بررسی ورودیهای مؤثر در روش رگرسیون چندمتغیره نشان داد که متغیرهای مساحت و شیب حوزه پارامترهای مؤثر در تولید سیلاب و متغیرهای مساحت، ارتفاع حداقل و متوسط حوزه و طول آبراهه اصلی پارامترهای مؤثر در تولید رسوب حوزه گرماب میباشند. همچنین شبکه تابع پایه شعاعی برای مقادیر پیشبینیشده فرسایش ویژه و شبکه پروسپترون چندلایه برای فرسایش تخمینی سالانه بهترتیب با حداکثر ضریب تبیین 0/98 و 0/99 و حداقل جذر میانگین مربعات خطایی برابر با 16/0 و 63/253 بهعنوان کارآمدترین مدل انتخاب شد. اما برای مقادیر پیشبینی شده سیلاب با دوره بازگشتهای 2، 5، 10، 25، 50 و 100 ساله، مدل رگرسیون چندمتغیره باتوجه به حداکثر ضریب تبیین، حداقل جذر میانگین مربعات خطا و قدر مطلق خطای نسبی بهعنوان برترین مدل برگزیده شد.
کلیدواژهها