نویسندگان

• مهین کله هوئی ¹
• عطااله کاویان ²
• لیلا غلامی ³
• زینب جعفریان ⁴

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

² دانشیار گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و نویسنده مسئول

³ استادیار گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

⁴ دانشیار گروه مهندسی مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

چکیده

فرسایش نامتعادل خاک یکی از خطراتی است که با تولید فراوان رواناب و رسوب، منابع طبیعی قابل دسترس جوامع را تهدید می­کند. به‌کارگیری اصول حاکم بر  استفاده از حفاظت‌کننده­های آلی و غیر آلی خاک می‌تواند گامی موثر برای مقابله با آن باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر مقادیر مختلف پوشش کاه و کلش کلزا بر تغییرات رواناب و رسوب خاک لومی – شنی در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. بدین‌منظور باران با شدت 50 میلی­متر بر ساعت و بارش 10 دقیقه­ای در مقیاس کرت­های 5/0 مترمربع و سه تکرار، با مقادیر پوششی 25 و 50 درصد کاه و کلش کلزای مزارع صنعتی دشت ناز واقع در شهر ساری با استفاده از  شبیه‌ساز باران موجود در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری شبیه‌سازی شد. نتایج نشان داد کاربرد هر دو سطح مطالعاتی پوشش کاه و کلش کلزا تاثیر معنی‌دار (05/0p-value<) در کاهش رواناب و رسوب داشته ­است. رواناب و رسوب در سطح پوشش 25 درصد به‌ترتیب برابر 2/9 و 5/42 و برای پوشش 50 درصد به‌ترتیب برابر 1/46 و 3/71  کاهش پیدا نموده­است و با افزایش مقادیر این کاه و کلش میزان رواناب و رسوب نیز روند کاهشی بیش‌تری داشتهاست به­طوری‌که سطح پوشش 50 درصد میزان حجم رواناب و رسوب را نسبت به سطح 25 درصد پوشش  حدود پنج و دو برابر کاهش داده است. نتایج این پژوهش بر اهمیت استفاده از حفاظت‌کننده آلی سازگار با محیط زیست به‌عنوان یک روش زیستی مناسب و جایگزین اقدامات هزینه­بر و کم‌بازده حفاظت آب و خاک اشاره می­کند.

کلیدواژه‌ها

• افزودنی‌های آلی
• کرت فرسایشی
• مدیریت خاک
• مهار فرسایش