ترویج و توسعه آبخیزداری
تغییرات تداوم و شدت دبی ماهانه جریان رودخانه‌ای در حوضه گرگانرود استان گلستان
نویسندگان
1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی.
2 دانشیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
3 دانشیار گروه آموزشی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی.
چکیده
ضرورت و مبنای اولیه برنامه‌ریزی مدیریت آب، ارزیابی و درک تداوم و شدت دوره‌های هیدرولوژیک خشک و مرطوب است. هدف پژوهش حاضر تعیین دوره‌های شروع و پایان خشکسالی و ارزیابی تغییرات تداوم و شدت دبی ماهانه جریان رودخانه‌ای در ۲۰ ایستگاه هیدرومتری استان گلستان در یک دوره 38 ساله (۱۳۵۳-۱۳۹۱) است. براساس توزیع ماهانه جریان، ضریب وزنی اهمیت کمبود آب ماهانه محاسبه شد. سپس اختلاف دبی هر ماه از میانگین درازمدت در فاکتور وزنی ضرب و دبی مؤثر محاسبه شد. تفاوت میانگین دبی و دبی مؤثر به‌عنوان کمبود ماهانه مدنظر قرار گرفت و شدت کمبود جریان محاسبه شد. براساس نتایج، در ایستگاه‌های نوده خاندوز و سرمو واقع در بالادست، در تمام سال مقادیر آبدهی از حجم کمبود (میلیون مترمکعب) بالاتر بوده و کمبود جریان مشاهده نشد. در حالی‌که در اکثر ایستگاه‌ها تداوم دوره کمبود در ماه‌های تیر و مرداد اتفاق افتاده است. هم‌چنین تغییرات حجم کمبود در سال‌های مختلف نشان داد که فراوانی تداوم‌های 4 و 5 ماهه بیش‌تر از سایر تداوم‌ها است. براساس نتایج خوشه‌بندی، ایستگاه‌های مشابه مانند تقی‌آباد و بصیرآباد دارای بالاترین شدت کمبود جریان می‌باشند در صورتی‌که ایستگاه‌های نوده‌خاندوز و سرمو کم‌ترین مقدار شدت کمبود جریان را دارند.
کلیدواژه‌ها
)