ترویج و توسعه آبخیزداری
تعیین دمای ریزش برف و ضریب برف در استان‌های برف‌خیز ایران
نویسندگان
1 دانشیار، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان
2 فارغ‌التحصیل دوره کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان.
چکیده
در حوضه‌های کوهستانی بخش اعظم نزولات بصورت بارش برف است که در ایجاد رواناب در فصول بهار و تابستان نقش مهی دارد. بنابراین تعیین دمای ریزش برف و ضریب برفی در مدیریت صحیح منابع آب حائز اهمیت است. در این پژوهش، مقادیر دما، کمبود اشباع و فشار بخار اشباع در ﻃﻮل دوره آﻣﺎری ﻣﻮﺟﻮد از 30 اﻳﺴـﺘﮕﺎه ﻫﻤﺪﻳﺪی اﺳﺘﺎن‌های برف‌خیز کشور اﺳﺘﺨﺮاج گردید. جهت آنالیز ﻓﺮاواﻧﻲ وقوع رخداد ریزش برف، تابع ﺗﻮزﻳﻊ احتمال مناسب بر مقایر دما برازش داده شد و اﺣﺘﻤﺎل رﻳﺰش ﺑﺮف، در مقدار دﻣﺎی ﻣﻌﻴﻦ و ﻛﻤﺘﺮ از آن ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ گردید. همچنین جهت ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ تیپ ﺑﺎرش (باران یا برف)، راﺑﻄﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ دﻣﺎی ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺒﻨﻢ و ﻛﻤﺒﻮد اﺷﺒﺎع در زﻣﺎن ﺑﺎرش ﺑﺮف، مشخص و ضریب برفی با استفاده از رابطه چاندرا محاسبه گردید. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد، در اغلب مناطق کشور، تابع توزیع احتمالاتی گمبل و نرمال بهترین برازش را با دمای ریزش برف دارد، همچنین دمای ریزش برف در استان‌های برف‌خیز کشور از مقدار 77/1 تا 54/2- درجه سانتیگراد در نوسان است. نتایج تحلیل فراوانی وقوع با توابع توزیع احتمال نشان داد، با افزایش دوره بازگشت دمای ریزش کاهش و درصد ضریب برفی افزایش می‌یابد، بطوری‌که بالاترین درصد ضریب برفی مربوط به مراغه با مقدار 96/72 درصد در دوره بازگشت 200 ساله است.
کلیدواژه‌ها
)