پیامدهای تبدیل جنگل‏های زاگرس به دیمزار بر کیفیت خاک در حوزه مرک استان کرمانشاه

نویسندگان

1 دانشیار، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و

2 استادیار پژوهشی بخش تحقیقات آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه

3 استادیار پژوهشی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور

4 استادیار پژوهش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی

چکیده

 جنگل‌های زاگرس با تخریب گسترده‏ای مواجه‏اند که  پیامدهای زیست محیطی آن  زندگی را بطور جدی تهدید می‏‌نماید. هدف از این تحقیق بررسی تاثیرات تبدیل جنگل به دیمزار برکیفیت خاک بود که در روستای گزاف علیا در سرشاخه بالادست حوزه مرک در استان کرمانشاه انجام شد. محدوده جنگل و دیمزار از نظر شرایط توپوگرافی، زمین‏شناسی و پروفیل خاک یکسان بودند. تعداد 35 نمونه خاک سطحی برداشت و مورد آزمایشات فیزیکی و شیمیایی قرار گرفت. نتایج این پژوهش از طریق مقایسه میانگین‏‌ها نشان داد که نسبت ذرات خاک (رس، سیلت و شن) هر دو کاربری با هم اختلاف معنی‌‏داری نداشتند، اما وزن مخصوص ظاهری خاک جنگل و دیمزار به ترتیب 26/1 و 32/1 و  پایداری خاکدانه‌‏ها در جنگل و دیمزار به ترتیب 62/63 و 65/52 درصد بدست آمد که بیانگر اختلاف معنی‏‌داری (%p<0.05) برای این دو ویژگی مهم فیزیکی بود. متوسط اسیدیته خاک، آهک کل و هدایت الکتریکی هر دو کاربری با هم اختلاف معنی‏داری نداشتند، اما کربن آلی و ظرفیت تبادل کاتیونی جنگل بطور معنی‏‌داری بیش از دیمزار بدست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد که تغییر کاربری اراضی، بویژه تبدیل جنگل به دیمزار و متعاقبا شخم نامناسب منجر به کاهش شدید ویژگی‌های کلیدی فیزیکی و شیمیایی خاک و افزایش فرسایش‌‏پذیری آن می‌شود که پیامدهای بعدی آن نگران کننده خواهد بود.

کلیدواژه‌ها