نویسندگان

• ناصر طهماسبی پور ¹
• حافظ میرزاپور ²
• ساسان خانی ³

¹ استادیار و عضو هیئت علمی گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه لرستان

² دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشگاه لرستان،نویسنده مسئول

³ دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی جنگلداری، دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به کمبود ایستگاه‌های آب‌سنجی در سطح زیرحوزه‌ها و عدم وجود آمار و اطلاعات ثبت‌شده از سیل در حوزه‌های آبخیز کشور، به‌طور عملی نمی‌توان شدت سیل‌خیزی زیرحوزه‌ها را به‌تنهایی از تجزیه‌وتحلیل داده‌های موجود استنتاج نمود. در این راستا حوزه کرخه با مساحتی در حدود 43 هزار کیلومترمربع در جنوب غربی کشور در محدوده استان لرستان به‌عنوان منطقه موردمطالعه انتخاب و در آن آمار و اطلاعات 11 ایستگاه آب‌سنجی به‌عنوان نشان‌دهنده واکنش زیر حوزه‌های فاقد ایستگاه موردبررسی قرار گرفت. با انجام آزمون همگنی، رفع نقص و تعیین پایه زمانی مشترک 57 ساله از طریق نرم‌افزار SMADA بهترین توزیع آماری، توزیع لوگ پیرسون نوع سوم برای تعیین ضریب سیل‌خیزی در این منطقه مناسب تشخیص داده شد و مقادیر دبی طراحی در دوره بازگشت‌های مختلف محاسبه شد که این مقادیر با مقادیر حاصل از ضریب سیل‌خیزی(KT) برابر می‌باشند. هم‌چنین با استفاده از فرمول‌های تجربی متداول دیکن و کریگر، ضریب سیل‌خیزی، در منطقه موردمطالعه دبی طراحی برآورد شد و سپس نتایج آن‌ها با دبی طراحی محاسبه‌شده از طریق آمار و اطلاعات ایستگاه‌های آب‌سنجی منتخب مورد ارزیابی قرار گرفت و مشخص شد که مقادیر حاصل از فرمول‌های دیکن  بسیار کاربردی است و فقط به مقادیر به‌دست‌آمده در دوره بازگشت‌های 2، 5 ، 10، 20، 25 و 50 سال بسیار نزدیک و تقریباً اختلاف بین آن‌ها غیر معنی‌دار می‌باشد. هم‌چنین با استفاده از آمار و اطلاعات دبی حداکثر لحظه‌ای ایستگاه‌های آب‌سنجی، ضرایب فرمول‌های تجربی منتخب برای منطقه موردمطالعه واسنجی شده و از این طریق می‌توان در زیر حوزه‌های هر یک از ایستگاه‌های آب‌سنجی دبی حداکثر لحظه‌ای را برآورد نمود و بر اساس آن‌ها طراحی‌های لازم را به عمل آورد.

کلیدواژه‌ها

• ایستگاه‌های آب‌سنجی
• حوزه آبخیز
• دبی طراحی
• ضریب سیل‌خیزی