نویسندگان

• بهرام چوبین ¹
• محمد گلشن ²
• فرزانه ساجدی حسینی ³

¹ دانشجوی دکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری

² دانشجوی دکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری،

³ کارشناس ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

مدیریت منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک ضروری است. پیش‌آگاهی از مقدار بارش یکی از راه‌های مهم در برنامه‌ریزی منابع آب، مدیریت کشاورزی و خشکسالی می‎باشد. مطالعات قبل نشان می‌دهد که سیگنال‌های بزرگ مقیاس اقلیمی (دما و فشار سطح دریاها و اقیانوس‌ها) بر روی اقلیم و میزان بارش در مناطق مختلف تاثیر گذار است. در این مطالعه، ابتدا با روش تجزیه مولفه‌های اصلی (PCA) از بین 45 شاخص اقلیمی، 8 شاخص با مجموع 81% واریانس به عنوان موثرترین شاخص‎های اقلیمی انتخاب شدند. سپس تاثیر سیگنال‌های بزرگ مقیاس اقلیمی بر روی شاخص بارندگی استاندارد(SPI)  ماهیانه در مقیاس (یک، سه، شش و 12 ماهه) حوزه آبخیز مهارلو بختگان به صورت همزمان و با تاخیر توسط همبستگی متقاطع مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت با مدل رگرسیون چند متغیره معادلات پیش‎بینی ایجاد شد. نتایج همبستگی متقاطع نشان داد که بیشتر شاخص‎های اقلیمی همراه با گام تاخیر نسبت به سری زمانی(SPI)  معنی‎دار شده‌اند. نتایج پارامترهای خطا و دیاگرام تیلر نشان داد که عملکرد معادلات رگرسیون در مقیاس یک ماهه بهتر از بقیه مقیاس‎های مورد بررسی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• سیگنال اقلیمی
• شاخص بارندگی استاندارد
• تجزیه مولفه‎های اصلی
• همبستگی متقاطع
• دیاگرام تیلر