نویسندگان

• علی اکبر عباسی ¹
• علی باقریان کلات ²

¹ عضو هیات علمی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

² کارشناس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

چکیده

بندهای اصلاحی سازه های کوچکی هستند که به منظور کاهش شیب آبراهه، کاهش سرعت جریان و مهار فرسایش در آبراهه‌ها و با استفاده از مصالحی مانند چوب، سنگ، سیمان و  توری فلزی ساخته می‌شوند. پایداری این سازه ها یکی از عوامل مهم در اثر بخشی آنها جهت تثبیت بستر آبرا هه، تعدیل شیب و نگهداشت رسوب. در این مقاله نتایج بررسی‌های میدانی، برای زیرحوزه گوش در بالادست سد کارده در استان خراسان رضوی که قبلاً عملیات اجرایی بندهای اصلاحی در تنوع‌های مختلف در آن ساخته شده و حدود 14 سال از زمان احداث آن ها گذشته است. بررسی های صحرایی نشان داد که 7/ 44 درصد بندهای اصلاحی توری سنگی مورد مطالعه، آسیب دیده اند که 6/ 10 درصد آن‌ها در حد 100 درصد کارایی خود را از دست داده و 34/1 درصد آن‌ها آسیب جزیی دیده اند. آب شستگی ناشی از عدم کفایت طول کف بند یا حوضچه آرامش در پایین دست و عدم کفایت طول دستک‌ها و اتصال نامناسب سازه به دیواره کناری آبراهه از مهمترین عوامل آسیب دیدگی این نوع بندها بوده است. در بندهای خشکه‌چین 1/ 62 درصد بندهای مورد مطالعه آسیب دیده اند که 1/ 36 درصد آنها در حد 100 درصد تخریب شده و 26 درصد آنها آسیب جزیی دیده اند. انتخاب نامناسب محل و نوع بند، استفاده از مصالح نامناسب و غیر مقاوم و جابجایی سنگ ها در اثر تردد دام و تراکتور مهمترین عامل آسیب دیدگی بوده است.

کلیدواژه‌ها

• آب شستگی
• بررسی صحرایی
• توری سنگی
• خشکه چین
• خراسان رضوی