ترویج و توسعه آبخیزداری
مفهوم و نقش اتصال ساختاری و عملکردی در مدیریت رسوب حوز ههای آبخیز
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرس
2 استاد گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
3 استاد گروه جغرافیای فیزیکی،دانشگاه کاتولیک اینگلوشتات ، آلمان
چکیده
فرسایش خاک از مسائل مهم در اکثر مناطق جهان و به‌ویژه کشورهای در حال توسعه مانند ایران است که منجر به مشکلات
درون و برون منطقه‌ای می‌شود. لذا درک جامع از منشأ، نواحی و پهنه‌های برداشت و انباشت رسوب، انتقال و سرنوشت رسوبات
تولیدی از ضروریات اساسی مدیریت همه جانبه حوزه های آبخیز می‌باشد. بر همین اساس، بررسی و شناخت اتصال رسوبی، مفهومی ضروری برای رسیدن به اهداف فوق است. اتصال رسوبی،انتقال رسوب از میان تمام منابع رسوب ممکن به تمام مخازن رسوب پتانسیل در یک سامانه تحت فرآیندهای جدایش، انتقال و ترسیب رسوب م یباشد که به وسیله ی چگونگی حرکت رسوب بین تمام مناطق ژئومورفیکی تعیین می‌شود. بررسی ویژگی‌های مکانی الگوهای اتصال در یک آبخیز، امکان تعیین پهنه‌های برداشت به‌عنوان منبع و نواحی موثر آبخیز در تولیدو انباشت رسوب و شناسایی مسیرهای انتقال رسوب را فراهم می‌کند.این امر خود سبب اعمال نسخه ها ییکسان و یکپارچه‌ی مدیریت رسوب برای مناطقی با الگوهای اتصال یکسان خواهد شد. از طرفی یکی از مهم ترین مواردی که اثرگذاری قابل توجهی بر روابط اتصال و پیوستگی اجزاء آبخیز دارد، توزیع مکانی عناصر سیمای سرزمین و نوع مدیریت آن می باشد که در نهایت به افزایش یا کاهش تحویل رسوب منجر م یشود. به‌طور کلی و به عنوان یک نتیجه، آرایش های مکانی متفاوت در قالب سیمای سرزمین پاسخ های متفاوتی از نظر فرسایش، رسوب و انتقال آن به دخالت و تغییری واحد را ایجاد خواهند کرد. با این توصیفات، برای ارائه ی برنامه های مدیریتی جامع در حوزه های آبخیز، بررسی اتصال ساختاری و عملکردی رسوب به منظور ارائه‌ی برنامه های مدیریت رسوب امری اجتنا بناپذیر است. ه مچنین بررسی سناریوهای عملی و قابل اجرا و مرتبط با مدیریت رسوب با توجه به الگوهای تولید و برداشت، انتقال و انباشت رسوب نیز ضروری می‌باشد.
کلیدواژه‌ها
)