نویسنده

• محمود عرب‌خدری

عضو هیت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران.

چکیده

 سطح ایران، اختلاف زیادی در میان برآوردهای موجود دیده می‌شود. به‌منظور رسیدن به دیدگاهی واحد و ارائه تصویری از شدت و میزان فرسایش آبی و نرخ تولید رسوب کشور، داده‌های موجود مشتمل بر الف) نتایج کاربرد مدل‌های فرسایش در سطح ملی، ب) اندازه‌گیری‌های تلفات خاک در کرت‌ها، ج) تخمین فرسایش با سزیوم 137 ، د) بار معلق در محل ایستگاه‌های رسوب سنجی، ه) نسبت بار کف به معلق و و) منشأیابی رسوب در حوضه‌های منتخب مورد تحلیل قرار گرفت. بررسی‌ها نشان داد که مقدار فرسایش و رسوبدهی معلق ویژه سطح کشور به ترتیب حدود دو و شش تن در هکتار در سال می‌باشد. این مقدار با توجه به خشک بودن اقلیم بخش قابل توجهی از ایران منطقی است. پژوهش‌های محدود موجود نشان داد که سهم فرسایش سطحی (بین شیاری و شیاری) در تولید رسوب تقریباً نصف فرسایش‌های عمقی (آبکندی، رانش زمین و کناری رودخانه) است. بررسی داده‌ها حاکی از افزایش رسوبدهی ویژه با افرایش مساحت حوزه تا 10000 کیلومترمربع است و در حوزه‌های بزرگتر رسوبدهی ویژه روند نزولی نشان می‌دهد. بدیهی است که این تخمین‌ها اولیه بوده و هنوز راه درازی برای رسیدن به تخمینهای دقیقتر باقی است.

کلیدواژه‌ها

• میزان فرسایش
• میزان رسوبدهی
• سهم اشکال فرسایش
• ایران