ترویج و توسعه آبخیزداری
نهادها و الزامات تشکیلاتی مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و نویسنده مسئول
2 دانشیار گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
چکیده
هدف نهایی آبخیزداری، مدیریت و بهرهبرداری اصولی و بهینه از منابع محیطی در مقیاس آبخیزها در راستای اهداف توسعه پایدار است. اصطلاح راهبرد مدیریت جامع آبخیز به‌طور گسترده در دهه‌های اخیر طرفداران زیادی در ادبیات علمی مدیریت آبخیز پیدا کرده است. مدیریت منابع آبخیز با یک رویکرد جامع، از طریق توجه به زیر سامانه‌های آبخیز و نحوه ارتباط بین آن‌ها و هم‌چنین توجه به فرآیندها و چرخه‌های فعال در سامانه آبخیز میسر میشود. هدف از انجام این تحقیق بررسی نهادها و الزامات تشکیلاتی مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز از طریق انجام مطالعات تطبیقی و بررسی تجربیات جهانی میباشد. با توجه به بررسی‌های انجام شده، کشورهایی مانند کانادا (ایالت‌های اونتاریو و کبک)، انگلیس، تایلند، اندونزی، آلمان، سریلانکا و استرالیا دارای وزارت محیط‌زیست و منابع طبیعی مجزا از وزارت کشاورزی میباشند و در کشورهایی مانند فرانسه و ایران محیط‌زیست و منابع طبیعی زیر مجموعهای از وزارت‌خانههای دیگر میباشد. در ایالات‌متحده سازمان حفاظت محیط‌زیست مستقل از دولت فدرال میباشد. کشورهایی که دارای وزارت مستقل منابع طبیعی و محیط‌زیست هستند تمرکز بیشتری بر مسائل حوزه آبخیز و مدیریت آن دارند. در کشور ایران سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری زیر مجموعه وزارت جهاد کشاورزی میباشد که تمرکز اصلی آن افزایش تولیدات کشاورزی است. در حالی‌که مدیریت منابع طبیعی و آبخیزداری نیازمند یک ساختار تشکیلاتی تخصصی، مستقل و نسبتاً قوی است که بیشتر تمرکز آن بر مدیریت حفاظت باشد. با توجه به تضاد در هدف اصلی وزارت جهاد کشاورزی به‌عنوان تشکیلات بالاسری و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به‌عنوان تشکیلات زیرمجموعه، استقلال تشکیلات منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از بدنه وزارت جهاد کشاورزی نیاز به مطالعه و بررسی عمقی دارد که در آن نظرات صاحب‌نظران و متخصصان برجسته کشوری اخذ و جمع‌بندی شود.
کلیدواژه‌ها
)