نویسندگان

• مریم سادات جعفرزاده ¹
• علیرضا مقدمنیا ²
• عطاءاله جودوی ³
• آزاده احمدی ⁴

¹ پژوهشگر پسا دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه تهران.

² گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ هیئت علمی هیدروانفورماتیک، مرکز پژوهشی آب و محیط زیست شرق

⁴ هیئت علمی گروه مهندسی عمران آب، دانشکده فنی، دانشگاه اصفهان.

چکیده

منابع آب ناسالم و باکیفیت پایین با تأثیر بر روی سلامتی انسان، ممکن است منجر به بسیاری از بیماری‌های حاد و خطرناک شود. بنابراین مدیریت منابع آب خصوصاً آب‌های زیرزمینی که از منابع اصلی آب مصرفی در شهرها و روستاها می‌باشد، بسیار حائز اهمیت و توجه است. در مطالعه حاضر، داده‌های کیفیت آب‌های زیرزمینی دشت یزدکان جهت بررسی کیفیت حاضر آب‌های زیرزمینی در منطقه مطالعاتی، برای دوره دو دهه اخیر (1400- 1380) جمع‌آوری و موردبررسی قرار گرفت. به این منظور از روش‌های ترسیمی و شاخص‌های ارزیابی کیفی استفاده شد. طبق نتایج، کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت یزدکان، با تیپ کلی ‌بی‌کربنات منیزیم، ازنظر TDS، در طبقه متوسط یا نامناسب برای شرب (بیش از 1000 میلی‌گرم بر لیتر) ارزیابی شد. بر اساس نمودار پایپر، خطر شوری زیاد مشاهده شد. بر اساس نمودار شولر نیز این آبخوان در کلاس "نامناسب و با طعم نامطبوع" قرارگرفته است. مقادیر شاخص‌های نفوذپذیری، کِلی، خطر منیزیم، نسبت جذب سدیم، درصد سدیم و باقیمانده کربنات سدیم نیز به ترتیب 48/1، 0/5، 77/7، 10^-3×492، 28/6 و 3 محاسبه شدند که نشان‌دهنده خطر بالای منیزیم و باقیمانده کربنات سدیم بوده ولی ازنظر شاخص‌های نفوذپذیری، کِلی و درصد سدیم، در کلاس مناسب مشاهده گردید. با نظر به وضعیت نه‌چندان مناسب کیفیت آب‌های زیرزمینی این آبخوان، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق در جهت پیشگیری از بدتر شدن وضعیت موجود و در مرحله بعدی ارائه راهکارهایی در جهت اصلاح کیفیت این آبخوان می‌باشد.
 
[1] Kelly`s index (Kelly`s ratio)

کلیدواژه‌ها

• آبخوان یزدکان
• روش‌های ترسیمی
• شاخص‌های کیفی آب
• کیفیت آبخوان
• قره‌سو