ترویج و توسعه آبخیزداری
مفهوم و ضرورت برگشت‌پذیری آبخیز
نویسندگان
1 مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
2 تربیت مدرس
3 دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
افزایش جمعیت و به‌تبع آن گرم شدن هوای کره زمین و دیگر بلایای طبیعی مانند خشک‌سالی و سیل منجر به افت چشم‌گیر سلامت و خدمات بوم‌سازگان شده و این امر ضرورت برنامه‌ریزی و ارائه اقدامات مدیریتی برای گرایش حوزه‌های آبخیز به سمت سلامت مطلوب، ارائه خدمات پایدار و دور شدن از شرایط بحرانی را دوچندان می‌کند. بااین‌حال، به دلیل شرایط متفاوت حوزه‌های آبخیز به سبب شرایط حاکم و سطوح تاب‌آوری مختلف آن‌ها در برابر فشارهای وارده، برگشت‌پذیری حوزه‌های آبخیز برای گرایش به سمت یک حالت نسبی پایدار متفاوت است. بر همین اساس آگاهی از وضعیت برگشت‌پذیری حوزه‌های آبخیز برای اولویت‌بندی اقدامات باهدف افزایش توأمان سلامت و خدمات بوم‌سازگان ضروری است. حال آن‌که در مطالعات صورت گرفته تاکنون به مفهوم‌سازی دامنه برگشت‌پذیری حوزه آبخیز با لحاظ سلامت حوزه آبخیز و خدمات فرهنگی، تنظیمی، فراهم‌سازی و حمایتی پرداخته نشده است. بنابراین در مطالعه حاضر رویکرد مدیریتی دامنه برگشت‌پذیری حوزه آبخیز معرفی و اهمیت و مزایای آن در مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز ارائه‌شده است. بر همین اساس با استفاده از مطالب ارائه‌شده در این مطالعه می‌توان چارچوبی برای برآورد دامنه برگشت‌پذیری حوزه‌های آبخیز تعیین و الگویی مناسب برای تبیین شیوه‌های مدیریتی متناسب در راستای دستیابی به توسعه پایدار در اختیار مدیران محلی، منطقه‌ای و ملی قرار داد.
کلیدواژه‌ها
)