ترویج و توسعه آبخیزداری
تحلیل روند بلندمدت و بررسی رابطه بین سری‌های اقلیمی و هیدرولوژیکی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سد ایلام)
نویسندگان
1 کارشناس ارشد آبخیزداری، اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام
2 دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، نویسنده مسئول،
چکیده
بارندگی و دبی از مهم‌ترین پارامترهای اقلیمی و هیدرولوژی هستند که پیش‌بینی رفتار آن‌ها جهت مدیریت منابع آبی اهمیت ویژه‌ای دارد. در این پژوهش، روند پارامترهای بارش، دمای حداکثر، حداقل و متوسط و دبی در بازه زمانی 30 ساله در ایستگاه شهر ایلام و ایستگاه گلگل مورد بررسی قرار گرفت. از آزمون‌های من-کندال و سن جهت تعیین روند و از آزمون پتیت جهت تعیین نقطه شکست استفاده شد. جهت بررسی رابطه بین دبی و بارش، شاخص خشکسالی SPI و SDI محاسبه و سپس رابطه آن‌ها در 6 بازه زمانی 3، 6، 9، 12، 24 و 48 ماهه به روش همبستگی پیرسون تعیین گردید. نتایج نشان داد که روند بارندگی در برخی از ماه‌ها افزایش و برخی ماه‌های دیگر کاهشی است. روند میانگین دما و میانگین دمای حداکثر در اکثر ماه‌ها صعودی ولی روند میانگین دمای حداقل، غالباً نزولی است. روند دبی در اکثر ماه‌ها نزولی می‌باشد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین شاخص خشکسالی SPI و SDI همبستگی معنی‌داری وجود دارد. با توجه به نتایج آزمون پتیت، زمان تغییر متغیرها اوایل دهه 80 می‌باشد و شکست در سری زمانی دبی بیش‌تر از بارش است که نشان می‌دهد در کنار عوامل اقلیمی، عوامل انسانی در آبدهی حوزه مؤثر بوده‌اند.
کلیدواژه‌ها
)