نویسندگان

• عطااله کاویان ¹
• کاکا شاهدی ²
• رضا چمنی ³
• مرتضی دهقانی ⁴

¹ استاد دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

² دانشیار گروه مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

³ دانشجوی دکتری مهندسی آبخیزداری، گرایش مدیریت حوزه ‌های آبخیز، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور، دانشگاه تربیت مدرس.

⁴ رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی.

چکیده

تغییر متغیرهای اقلیمی و بی نظمی زمانی-مکانی آن بهره­‌وری کشاورزی، امنیت غذایی، کیفیت و کمیت منابع آب سطحی و زیرزمینی، بهداشت و معیشت افراد را تحت تأثیر قرار می­دهد. این موضوع در استان خراسان جنوبی به دلیل وابستگی بیش­تر به اقلیم، اهمیت بیش‌تری دارد. در این تحقیق روند تغییرات زمانی-مکانی پارامترهای اقلیمی بارش، دما (حداقل، حداکثر و اختلاف دما)، تعداد روز بارانی و یخبندان، تبخیر، ساعات آفتابی، رطوبت نسبی، حداکثر بارش 24 ساعته و مقدار بارش در هر روز بارانی به صورت ماهانه فصلی و سالانه (مجموعاً 2027 سری زمانی در 31 ایستگاه) در دوره‌­های 1397-1368 و 1397-1354 با استفاده از تکنیک‌­های آماری شاخص استاندارد و من-کندال و شیب تغییرات با تخمین­گر سن و رگرسیون خطی بررسی و نقشه تغییرات مکانی پارامترهای مورد بررسی با نرم­افزارهای  ArcGIS10.4و GS⁺تولید گردید. نتایج نشان داد درصد تغییرات دمای حداقل، بارندگی، تعداد روز یخبندان و متوسط بارندگی در روز بارانی از سایر پارامترها بیش‌تر است، شیب تغییرات و سطح معنی‌داری بسته به نوع پارامتر، موقعیت ایستگاه و طول دوره آماری بسیار متغیر است. تغییرات زمانی-مکانی در مقیاس‌های کوچک زمانی نامنظم و پیچیده بوده و روند کلی تغییرات پارامترهای مورد بررسی، معنی­دار و در جهت خشکسالی، تابستان­‌های گرم­تر و زمستان­‌های سردتر است.

کلیدواژه‌ها

• تغییرات زمانی- مکانی
• شاخص استاندارد
• من-کندال
• سن
• خراسان جنوبی