نویسنده
دانشیار موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی- کرج.
چکیده
سبزیجاتی که با ریشه یا غده از خاک بیرون آورده میشوند مثل سبزیجات برگی چون اسفناج، سبزیجات ریشهای مانند تربچه، چغندر، سیبزمینی و غیره، به هنگام برداشت، مقدار قابل توجهی گاه تا 20 درصد وزن محصول، خاک از مزرعه خارج میکنند. این خاک خارج شده را میتوان به نوعی فرسایش تلقی کرد چرا که از محل خارج شده و دیگر به آنجا بر نمیگردد. خاک خارج شده همراه محصول وارد فرآیند حمل بار تا مراکز فروش شده و در نتیجه هزینه اضافه برای حمل پرداخت میگردد. از طرف دیگر، این مقدار خاک بعدها خود به زباله شهری تبدیل میشود و در نهایت به هنگام مصرف، بمنظور زدودن خاک از محصول، آب بیشتری برای شستشو صرف شده و همراه با خاک، روانه فاضلاب میگردد. یک راه مناسب برای جلوگیری از بروز این مشکلات، اجرای پاکسازی اولیه و بستهبندی محصولات کشاورزی در مزرعه است. به رغم پیشرفتهای زیاد در سطح جهان، استفاده از ماشینآلات پاکسازی محصولات پس از برداشت در ایران در مراحل اولیه است و نیاز به ترویج آن احساس میشود. در این مقاله، ابتدا جدیدترین منابع مقدار هدررفت خاک همراه با برداشت تعدادی از محصولات مهم تشریح میگردد و در نهایت، نشان داده میشود که با اجرای پاکسازی اولیه و بستهبندی محصولات کشاورزی در مزرعه، به دلیل پاکسازی و شستشوی محصول و بستهبندی آن در محل تولید، میتوان از اتلاف خاک جلوگیری کرد، تولید زباله را کاهش داد، هزینه حمل و نقل را کاست، حافظ محیطزیست بود و به علت شستشوی محصول در شرایط تولید انبوه از مصرف آب بیشتر و اتلاف آن در مراحل بعدی از جمله در منازل، جلوگیری کرد.
کلیدواژهها